ကမာၻ႔သက္တမ္းအငယ္ဆုံး စေတာ့ေဈးကြက္၏ တေန႕တာလုပ္ငန္းမ်ား စတင္ေတာ့မည္ျဖစ္ၿပီး လွ်ပ္စစ္ဖန္သား ျပင္ေပၚတြင္ MYANPIX အၫြန္းကိန္းမ်ားႏွင့္ ရွယ္ယာအဖြင့္ေဈးႏႈန္းမ်ားကို ေတြ႕ေနရသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာနိုင္ငံစီးပြားေရး ၿမိဳ႕ေတာ္၏က်ယ္ျပန႔္ၿပီး လူသူကင္းမဲ့ေသာကိုလိုနီေခတ္အေဆာက္အအုံအတြင္း မည္သည့္အသံမွ် မၾကားရသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။
ေအာင္ျမင္မႈဟူေသာ စကားလုံးတလုံးသာ ထြင္းထားသည့္ ေ႐ႊခ်ထားေသာ ေခါင္းေလာင္းတလုံးကို လူသူကင္းမဲ့ေသာ ၾကမ္းျပင္အေပၚ ခ်ိတ္စြဲထားသည္။
ထို႔ျပင္ ကုမၸဏီ ၃ ခုကိုသာ လွ်ပ္စစ္ဖန္သားျပင္တြင္ ျပသထားၿပီး ထိုတေန႕တာကုန္ဆုံးေသာအခါ ရွယ္ယာ ၇၂၂၁ သာအေရာင္းအဝယ္ရွိသည္။ ထိုေန႕မွာပင္ နယူးေယာက္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတြင္ ရွယ္ယာ ၈၃၉ သန္းနီးပါး အေရာင္း ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏွင့္ ဂ်ပန္၏ ဒိုင္ဝါသုေတသနဌာန Daiwa Institute of Research ႏွင့္ the Japan Exchange Group တို႔၏ဖက္စပ္ျဖစ္ေသာ ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းသည္ မတ္လက စတင္အေရာင္းအဝယ္လုပ္ၿပီး ရင္ႏွီးျမႇုပ္ႏွံသူ ၂၀၀၀၀ သာ ေဈးကြက္အတြင္း ဝင္လာခဲ့သည္။
ထိုသို႔ စြန႔္စြန႔္စားစားဝင္လာသူမ်ားမွာလည္း အမ်ားအားျဖင့္ ေကာလာဟလ၊ အုပ္စုလိုက္ ႐ူးသြပ္ေသာစိတ္ဓာတ္ႏွင့္ နကၡတ္ တာရာတို႔ကိုပင္ အမွီျပဳဝင္လာသူမ်ားျဖစ္သည္ဟု စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းႀကီးၾကပ္သူမ်ားက ညည္းၫူၾကသည္။
ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ရန္ အတြက္ လမ္းၫႊန္အျဖစ္ နကၡတ္တာရာ ဇယားတခုကို သူ၏ေဖာက္သည္တဦးက ယူလာေပးသည္ဟု KBZ Stirling Coleman Securities မွ Martin Zhang က ေျပာသည္။
ကမာၻ႔ပထမဆုံးျဖစ္ေသာ အမ္စတာဒမ္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းကို လြန္ခဲ့ေသာ ၄၂၈ ႏွစ္က စတင္ဖြင့္ခဲ့သည္။ ကမာၻ႔အႀကီးဆုံးျဖစ္ေသာ နယူးေယာက္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းကို ၁၈၁၇ ခုႏွစ္က ဖြင့္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမွ အထက္တန္း မန္ေနဂ်ာ ဦးသက္ထြန္းဦးကမူ မၾကာေသးမီ လာေရာက္ခဲ့ေသာ သတင္းစာဆရာမ်ားကို သတိေပးခဲ့ရသည္။
“က်ေနာ္တို႔က ၇ လသားပဲရွိေသးတာ” ဟု သူ ေျပာခဲ့သည္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွမွ လူဦးေရ ၅၅ သန္းခန႔္ရွိေသာ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ရာစုႏွစ္ဝက္နီးပါးၾကာေသာ ၾကမ္းတမ္းသည့္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသည္ စီပြားပ်က္ကပ္ကို ေဆာင္ယူေပးခဲ့ၿပီး နိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝန္းႏွင့္ ကမာၻ႔ဘ႑ာေရးလမ္းေၾကာင္းမွ ကင္းကြာ အထီးက်န္ေစခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာသည္ သယံဇာတေပါႂကြယ္ဝၿပီး အာရွ၏ ေနာက္ဆုံးစီးပြားေရး စစ္မ်က္ႏွာမ်ားအနက္ တခုအျဖစ္ ရင္းႏွီး ျမႇုပ္ႏွံမႈမ်ားကိုလည္း ဖိတ္ေခၚေနသည္။ တခ်ိန္က ၿဗိတိန္၏ ကိုလိုနီျဖစ္ခဲ့ေသာ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ယခုႏွစ္စီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏႈန္းမွာ ၈ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိမည္ဟု ခန႔္မွန္းထားၿပီး ေဒသတြင္း၌ အျမင့္ဆုံးစာရင္းတြင္ ပါသည္။
ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတြင္ အေရာင္းအဝယ္ စတင္ၿပီး တပတ္မွ်အတြင္း နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္သည့္ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေ႐ြးခ်ယ္ခံရေသာအစိုးရ အာဏာရလာသည္။ ထိုမွစ၍ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကလည္း ယခင္စစ္အစိုးရအေပၚ ခ်မွတ္ထားေသာ ျပည္ပမွ ေငြလႊဲျခင္းကို ခြင့္ျပဳၿပီး စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ အားလုံးနီးပါးကို ႐ုပ္သိမ္းေပးသည္။ ျပည္ပမွ ေငြလႊဲျခင္းကို ခြင့္ျပဳျခင္းသည္ ေဈးကြက္ကို တြန္းအား ျဖစ္ေစနိုင္မည္ဟု ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားက ေျပာၾကသည္။
“ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္၊ ဒါက အေျခအေနေပၚ မူတည္တယ္။ စီးပြားေရးေကာင္လာရင္ စေတာ့ေဈးကြက္လည္း ေကာင္းလာမယ္” ဟု စီးပြားေရးပညာရွင္ စာေရးဆရာခင္ေမာင္ညိုက ေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ လတ္တေလာတြင္ ေတာ္ရိေရာ္ရိသမားမ်ား ဂ႐ုစိုက္ရမည္ဟု သူက သတိေပးသည္။ “ကုမၸဏီ ၃ ခုတည္း မူရင္းေဈးေအာက္မွာ ေရာင္းဝယ္ေနၾကေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံသူေတြ တက္ေျခမကိုက္ၾကဘူး” ဟု သူ က ဆိုသည္။
ပထမဆုံးအေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္ေသာ First Myanmar Investment ကို အိမ္ၿခံေျမလုပ္ငန္းရွင္ Serge Pun က ပိုင္ၿပီး ထိုလုပ္ငန္းမွာ နိုင္ငံ၏အႀကီးမားဆုံး အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီျဖစ္သည္။ ရွယ္ယာတခုလွ်င္ ၄၀၀၀၀ က်ပ္ႏွင့္ စဖြင့္ၿပီး ယခင္ႏွစ္က ျမတ္စြန္းေနေစကာမူ နိုဝင္ဘာ ၁၁ ရက္ေန႕တြင္ ၁၆၀၀၀ က်ပ္သာ ေဈးရွိေတာ့သည္။
“လူေတြက တီဗီေတြၾကည့္၊ ဝတၳဳေတြဖတ္ၿပီး ေန႕ခ်င္းညခ်င္း ခ်မ္းသာမယ္ ထင္ေနၾကတာ။ အခုေတာ့ ဒီေလာက္မလြယ္ဘူး ဆိုတာ သိလာၾကၿပီ” ဟု စာေရးဆရာ ခင္ေမာင္ညိုက ေျပာသည္။
ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံသူအမ်ားအျပားမွာ မိတ္ေဆြမ်ား၊ အိမ္နီးခ်င္းမ်ားေနာက္သို႔ အကန္းသဖြယ္လိုက္ပါၿပီး ေဈးကြက္အတြင္းဝင္လာကာ ေဈးကြက္ၿပိဳကြဲေသာအခါ အားလုံးေခ်ာက္ကမ္းပါးထိပ္ ေရာက္ကုန္ၾကသည္ဟု KBZ မွ Zhang ကေျပာသည္။
အခ်ိဳ႕ေသာသူမ်ားသည္ ေဗဒင္ေမးၿပီးမွ ေဈးကြက္အတြင္း ဝင္လာသည္ဟု ထင္ရေၾကာင္း ထိုလုပ္ငန္း၏အႀကီးအကဲ Jonathan Lin ကလည္း ေျပာသည္။ မည္သို႔ဆိုေစ ဤနိုင္ငံတြင္ ယခင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ေဗဒင္ေမးၿပီးမွသာ အေရးပါေသာနိုင္ငံေရးဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ၾကသည္သာ ျဖစ္သည္။
KBZ ႏွင့္အျခား ၾကားခံကုမၸဏီ ၄ ခုတို႔က စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားကို အီလက္ထ႐ြန္းနစ္နည္းျဖင့္ ကိုင္တြယ္ၾကသည္။ ထို အခ်က္သည္ပင္ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ကတည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ကိုလိုနီေခတ္ပုံစံ ခန႔္ညားလွေသာ အျဖဴေရာင္ေက်ာက္တိုင္ႀကီးမ်ား ရွိသည့္ ရွယ္ယာေရာင္းဝယ္ရာေနရာတြင္ ၿငိမ္သက္ေနရေသာ အေၾကာင္းရင္းတခုျဖစ္သည္။
အစဥ္အလာအားျဖင့္ ျမန္မာတို႔သည္ ၎တို႔၏ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝမႈကို ေ႐ႊႏွင့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား ဝယ္ယူစုေဆာင္းၾကသည္။ Serge Pun ကဲ့သို႔ေသာ အခ်မ္းသာဆုံးသူမ်ားသည္ ၎တို႔၏ ကုမၸဏီမ်ားကို စာရင္းသြင္းရန္ စကၤာပူသို႔ သြားၾကရ သည္။
နိုင္ငံတြင္း၂ လုံးထီမွာ ေငြကစားသူမ်ားအၾကား လြန္စြာ လူႀကိဳက္မ်ားၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လမ္းမ်ားေပၚမွ လူအမ်ားစုကို စေတာ့ေဈးကြက္အေၾကာင္းေမးလွ်င္ ပေဟဠိဆန္ေသာ ပုံျဖင့္ ေၾကာင္ေတာင္ေတာင္ ျပန္ၾကည့္ေနၾကမည္ျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းမွ ဦးသက္ထြန္းဦးက သူ၏ဝန္ထမ္းမ်ားသည္ နိုင္ငံအႏွံ႕ ခရီးသြားၿပီး၊ လူမႈကြန္ရက္သုံးကာ ရင္းႏွီး ျမႇုပ္ႏွံသူျဖစ္ရန္ အလားအလာရွိသူမ်ားအား ေလ့လာၿပီး ေရရွည္အက်ိဳးအျမတ္အတြက္ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံရန္ တိုက္တြန္းမည္ဟု ေျပာသည္။
ျမန္မာနိုင္ငံသည္ စေတာ့ေဈးကြက္တြင္း နိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံသူမ်ား ပါဝင္ခြင့္ျပဳရန္ႏွင့္ လက္ရွိ တရက္ ႏွစ္ႀကိမ္ေရာင္းဝယ္ျခင္းစနစ္ကို စဥ္ဆက္မျပတ္ ေရာင္းဝယ္ေသာစနစ္သို႔ ေျပာင္းရန္ ဥပေဒေရးဆြဲေနသည္။ စတုတၳေျမာက္ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း စာရင္းဝင္အျဖစ္ ပထမပုဂၢလိကဘဏ္ကို ယခုႏွစ္ မကုန္မီ စာရင္းသြင္းရန္ စီစဥ္ထားသည္။
ေရွ႕လာမည့္ ၅ ႏွစ္အတြင္း တႏွစ္လွ်င္ ကုမၸဏီသစ္ ၅ ခုစီ စာရင္းဝင္လာမည္ဟု ခန႔္မွန္းေၾကာင္း ဦးသက္ထြန္းဦးက ေျပာသည္။ ေဈးကြက္ႀကီးထြားလာေသာအခါ ယခုအထိ လက္ေရွာင္ေနေသာ အဖြဲအစည္းလိုက္ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံသူမ်ား ေဈးကြက္အတြင္း ဝင္လာမည္ဟုလည္း သူ ေျပာသည္။
ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မွာ ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းသည္ လာအို၊ ကေမာၻဒီယားတို႔၏ စိတ္ပ်က္စရာ အိတ္ခ်ိန္းမ်ားႏွင့္မတူဘဲ ဗီယက္နမ္၏ လြန္စြာ ေအာင္ျမင္ေသာ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းထက္ သာလြန္ေရးျဖစ္သည္။ ၎တို႔အားလုံးကို ၂၀၀၅ ခုႏွစ္စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။
စနစ္ေဟာင္းမ်ားကို ခုန္ပ်ံေပ်ာ္လႊားကာ ျမန္မာစေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတြင္ ေနာက္ဆုံးေပၚနည္းပညာရွိသည္။ မၾကာမီ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံသူမ်ားသည္ ၎တို႔၏ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ားမွ ရွယ္ယာေရာင္းဝယ္နိုင္မည္ျဖစ္သည္။
“က်ေနာ္တို႔ အလ်င္အျမန္ ဖြံ႕ၿဖိဳးနိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ စနစ္တက်အကူအညီေပးနိုင္တဲ့ေငြရင္းေဈးကြက္ဟာ နိုင္ငံ့အတြက္အေရးပါတာကို နားလည္တဲ့ အစိုးရက ႀကီးၾကပ္ထိန္းေၾကာင္းဖို႔ လိုတယ္” ဟု ရန္ကုန္ရွိ KBZ မွ မန္ေနဂ်င္း ဒါရိုက္တာ Rudi Rolles က ေျပာသည္။
စေတာ့ေဈးကြက္ ဝါရင့္ကြၽမ္းက်င္သူ Rudi Rolles က စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းဝင္ကုမၸဏီမ်ားကို အခြန္ယာယီကင္းလြတ္ခြင့္ေပးျခင္းကဲ့သို႔ေသာ အစီအစဥ္မ်ားျဖင့္ အစိုးရက ကူညီနိုင္သည္ဟု ေျပာသည္။
စီးပြားေရးႀကီးထြားလာေစရန္ ေငြရင္းရွာေဖြေပးေရးတြင္ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းသည္ လြန္စြာ အေရးပါသည္ဟု သူႏွင့္ အျခားေသာ ေဈးကြက္ျမႇင့္တင္သူမ်ားက ေျပာသည္။
“ဒီေဈးကြက္က ေမြးကင္းစပဲရွိေသးတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ေရရွည္မွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ေအာင္ျမင္မယ္” ဟုလည္း Rudi Rolles ကေျပာသည္။
Credit: Irrawaddy
