ပြည်တွင်း အိမ်ခြံမြေ သတင်း | Posted by စည်သူအောင်
ေအးျမေသာ ကမၻာ႕ေျမာက္ဘက္ျခမ္း၏ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ေႏြရာသီသည္ မခံမရပ္ႏိုင္ ေလာက္ေအာင္ အိုက္စပ္ပူေလာင္မြန္း က်ပ္ေသာ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုျဖစ္ခဲ့ပါ ၏။ သို႔ေသာ္ ေလေအးေပးစက္မ်ား (air conditioners) အတြက္ကား ေအာင္လံတံခြန္ထူႏိုင္ခဲ့ေသာ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ျဖစ္ခဲ့ သည္ဆိုလွ်င္ မွားမည္မဟုတ္ေပ။
ျပင္သစ္ႏိုင္ငံတြင္ ၂၀၁၈ ဇူလိုင္ လပထမရက္သတၱသံုးပတ္အတြင္း ေလေအးေပးစက္မ်ားကို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ အလား တူ အခ်ိန္ကာလကထက္ ၁၉၂ ရာခိုင္ ႏႈန္းပို၍ ေရာင္းခ်ခဲ့ၾကရသည္။ ဂ်ပန္ ႏိုင္ငံတြင္ အစိုးရက စာသင္ေက်ာင္းမ်ား ၌ ေလေအးေပးစက္မ်ား တပ္ဆင္ႏိုင္ရန္ ေထာက္ကူပံ့ပိုးေပးခဲ့ရသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ တကၠဆပ္ျပည္နယ္တြင္ ျပည္နယ္တရားသူႀကီးတစ္ဦးက အက်ဥ္းေထာင္မ်ားတြင္ ေလေအးေပးစက္မ်ား တပ္ဆင္ေပးရန္ အမိန္႔ခ်မွတ္ေပးခဲ့ရ သည္။ ဤျဖစ္ရပ္မ်ားက ကမၻာ႔ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲလာမႈကိုသာေဖာ္ၫႊန္းသည္ မဟုတ္ ေလေအးေပးစက္မ်ား ကမၻာတစ္လႊားတြင္ မည္မွ်အေရးပါလာသည္ကိုလည္း ေဖာ္ျပလ်က္ရွိပါသည္။
အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံမ်ားကို အႀကံေပးလ်က္ရွိသည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စြမ္းအင္ေအဂ်င္စီ interantioanl nergy Agency (IEA) ၏ အဆိုအရ၊ လက္ရွိတိုးပြားေနေသာႏႈန္းျဖင့္ဆိုလွ်င္ လာမည့္ ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ကမၻာတစ္လႊား၌ ေလေအးေပးစက္ တစ္ဘီလီယံ တပ္ဆင္ၾက ရလိမ့္မည္ဟု ဆိုသည္။ ကမၻာတစ္လႊား တပ္ဆင္ထားသည့္ ေလေအးေပးစက္ မ်ားမွာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္က ၁ ဒသမ ၆ ဘီလီယံရွိခဲ့သည္။ လာမည့္ ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုတြင္ ေနာက္ထပ္ ေလေအးေပးစက္ သံုးပံုႏွစ္ပံု တိုးတက္လာမည္ျဖစ္၏။
အကယ္၍ သင့္အေနျဖင့္ ေရ ခဲ့ေသတၱာမ်ား ( refrigetators ) အျပင္၊ အစားအစာ (Food) ၊ ကာကြယ္ေဆး (vaccines ) ႏွင့္ ေဒတာ ( data )မ်ားကို ေအးျမေစေသာ စက္မ်ားအား ထည့္သြင္း တြက္ခ်က္မည္ဆိုပါက လိုအပ္သည့္ လံုးေရသည္ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုအတြင္ ေျခာက္ဘီလီယံယူနစ္အထိ တိုးတက္သြားမည္ ျဖစ္ပါ၏။ ဤသို႔ ေအးျမမႈကိုေပးသည့္ ေလေအးေပးစက္မ်ားႏွင့္ ေရခဲေသတၱာမ်ားကို တပ္ဆင္အသံုးျပဳျခင္းအားျဖင့္ လူ႕အသက္မ်ားကို ကယ္တင္ႏိုင္သည္။ ပညာေရးကို တိုးတက္ေစႏိုင္သည္။ ကမၻာ႕အပူပိုင္းေဒသမွ ႏိုင္ငံမ်ား၏ဥစၥာဓနကို တိုးပြားေစႏိုင္သည္။
စင္ကာပူၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံ၏ ပထမ ဆံုး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Lee Kuam Yew က ဤသို႔ ေအးျမမႈကိုေပးသည့္ ေလေအး ေပးစက္မ်ားႏွင့္ ေရခဲေသတၱာမ်ားကို တပ္ဆင္အသံုးျပဳျခင္းအားျဖင့္ လူ႕အသက္ မ်ားကို ကယ္တင္ႏိုင္သည္၊ ပညာေရးကို တိုးတက္ေစႏိုင္သည္။ ကမၻာ႕အပူပိုင္းေဒသ မွ ႏိုင္ငံမ်ား၏ဥစၥာဓနကုိ တိုးပြားေစႏိုင္ သည္။ စင္ကာပူၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ ္Lee Kuam Yew က ဤသုိ႔ဆိုခဲ့ပါ၏။
““ေလေအးေပးစက္မ်ား တပ္ ဆင္အသံုးျပဳမႈဟာ အပူပိုင္းေဒသမွ ႏိုင္ငံ မ်ားကို ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစခဲ့ၿပီး အဲဒီႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈသေဘာသဘာ၀ကို ေျပာင္းလဲသြားေစခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာေတာ့ ပထမဆံုးျပဳ လုပ္ခဲ့တဲ့အလုပ္က ဘာလဲဆိုရင္ ျပည္သူ႕ ၀န္ထမ္းေတြ အလုပ္လုပ္တဲ့အေဆာက္ အအံုမ်ားကို ေလေအးေပးစက္မ်ားတပ္ ဆင္ေပးတာပါပဲ။ ဒါဟာ ျပည္သူ႕စြမ္းေဆာင္ႏုိင္စြမ္းကို ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ ေသာ့ ခ်က္က်တဲ့ လုပ္ရပ္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္”” ဤသည္မွာ သူ၏ကိုယ္ပိုင္ အျမင္ျဖစ္ပါ၏။ သို႔ေသာ္ ေလေအးေပးစက္မ်ား တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳျခင္းသည္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အတြက္ ႀကီးႀကီးမားမားအႏၱရာယ္ကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။ ေလေအးေပးစက္မ်ားက လူအမ်ားကို ေအးျမေစေသာ္လည္း ကမၻာၿဂိဳဟ္ကို ပူေႏြးေစပါ၏။
ကမၻာၿဂိဳဟ္ကို ပူေႏြးလာေစ သည့္ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ ထုတ္လႊတ္မႈ မ်ား (greenhouse-gas emissions) ကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္ အထိေရာက္ဆံုးလုပ္ရပ္တစ္ ခုမွာ ေလေအးေပးစက္မ်ားကို ပိုမိုေကာင္း မြန္လာေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းပင္ျဖစ္၏။ အထူးသျဖင့္ ေလေအးေပးစက္ႏွင့္ ေရခဲ ေသတၱာမ်ားတြင္ အေအးေပးသည့္ဓာတ္ေငြ႕မ်ား (refrigerants) ကို အစားထိုး ႏိုင္လွ်င္ ၂၀၅၀ ျပည့္ႏွစ္ေလာက္တြင္ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓာတ္ေငြ႕ (Co2) စုစုေပါင္း မက္ထရစ္တန္ခ်ိန္ ၉၀ဘီလီယံ ႏွင့္ညီမွ်ေသာ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႕မ်ား ကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ သို႔မဟုတ္ ကမၻာလူဦးေရထက္၀က္ေလာက္က အသားမစားဘဲသက္သတ္လြတ္စားၾက မည္ဆိုလွ်င္လည္း CO2 မက္ထရစ္ တန္ ခ်ိန္ ၆၆ ဘီလီယံေလွ်ာ့နည္းက်ဆင္းသြားႏိုင္သည္။ သုိ႔မဟုတ္ ျပဳန္းတီးသြား သည့္ အပူပိုင္းေဒသ မိုးသစ္ေတာမ်ား ၏ သံုးပံုႏွစ္ပံုကို ျပန္လည္စိုက္ပ်ဳိးႏိုင္ လွ်င္လည္း CO2 မက္ထရစ္တန္ခ်ိန္ ၆၁ ဘီလီယံ ေလွ်ာ့နည္းသြားႏိုင္ေပသည္။
ေလေအးေပးစက္မ်ားကို ၁၉၀၂ ခုႏွစ္က တီထြင္ထုတ္လုပ္ခဲ့သည္။ ထို အခ်ိန္ေလာက္တြင္ပင္ ေမာ္ေတာ္ကား မ်ားကိုလည္း စတင္တီထြင္ထုတ္လုပ္ခဲ့ ၾကသည္။ အဆိုပါ တီထြင္မႈႏွစ္ရပ္စလံုး က လူအမ်ား၏ေနထိုင္သြားလာလုပ္ကိုင္ မႈမ်ားအေပၚ အႀကီးအက်ယ္သက္ေရာက္ မႈရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လူအမ်ားက ေမာ္ေတာ္ကားမ်ား၏ စြမ္းအင္သံုးစြဲမႈႏွင့္ ေလထုညစ္ညမ္းေစမႈကိုသာ အဓိကထား ၿပီး ေ၀ဖန္ျပစ္တင္ခဲ့ၾကေပသည္။ ေလေအးေပးစက္မ်ားမွ ထုတ္လႊတ္မႈေၾကာင့္ လူမႈပတ္၀န္းက်င္အေပၚ ႐ိုက္ခတ္မႈကိုကား မသိက်ဳိးကၽြန္လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားခဲ့ၾက ပါ၏။
၁၉၉၀ ႏွစ္မ်ားက တ႐ုတ္ျပည္ တြင္ အိမ္ေထာင္စုအနည္းငယ္မွ်သာ ေလေအးေပးစနစ္ အသံုးျပဳႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၁၀ တြင္ တစ္အိမ္ေထာင္ေလေအးေပးစက္တစ္လံုး တပ္ဆင္အသံုးျပဳလာ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ယေန႔တြင္ တ႐ုတ္ျပည္၌ ကမၻာ႔ေလေအးေပးစက္အားလံုး၏ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကို တပ္ဆင္အသံုးျပဳလ်က္ရွိ ပါ၏။ ၂၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသာရွိေသာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္သည္။ အိႏိ္ၵယႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံမ်ားတြင္ လည္း ေလေအးေပးစက္သံုးစြဲမႈႏႈန္းမွာ တစ္စတစ္စ ျမင့္တက္လ်က္ရွိသည္။ အာေရဗ်ပင္လယ္ေကြ႕၏ေတာင္ဘက္ပင္လယ္ ကမ္းေျခတစ္ေလွ်ာက္ေနထိုင္ၾကသူမ်ား ၏ ေလေအးေပးစက္အသံုးျပဳမႈမွာ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ လူဦးေရ (၅၀၀,၀၀၀)သာ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ယေန႔တြင္ လူသန္း ၂၀ က အသံုးျပဳလ်က္ရွိသည္။ ေဆာ္ဒီအာ ေရဗ်ႏိုင္ငံတြင္ မ်ားစြာေသာ စြမ္းအင္ကို ေလေအးေပးစက္မ်ား ေမာင္းႏွင္ရန္ အတြက္ အသံုးျပဳလ်က္ရွိသည္။ ၂၀၃၀ ျပည့္ႏွစ္ေရာက္လွ်င္ ယင္းသို႔ အသံုးျပဳ ေနရသည့္ စြမ္းအင္မွာ ယေန႔ႏိုင္ငံျခား တင္ပို႔ေရာင္းခ်ေနေသာ စြမ္းအင္(ေရနံ) ထက္ပင္ ပိုမိုမ်ားျပားေနမည္ဟု ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းထားၾကပါ ၏။
ယေန႔တြင္ ကမၻာ့အပူပိုင္းေဒသ ၌ ေနထိုင္ၾကသူ စုစုေပါင္း သံုးဘီလီယံ ရွိသည့္အနက္ ရွစ္ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ေလေအးေပးစက္မ်ား အသံုးျပဳလ်က္ရွိၾကသည္။ ယင္းကိန္းဂဏန္းကို အေမရိကန္ ႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမ်ားမွ ေလေအးေပးစက္ အသံုးျပဳသူ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ယွဥ္ၾကည့္ ႏိုင္ပါ၏။ ေနာင္တစ္ေန႔တြင္ ကမာၻတစ္၀န္း၌ ေလေအးေပးစက္မ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔အသံုးျပဳလာၾကေတာ့မည္ ျဖစ္၏။ ယင္းသို႔ က်ယ္ျပန္႔စြာ အသံုးျပဳ လာၾကရမည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားက လည္း ရွိေနသည္။
ကမာၻတစ္၀န္းတြင္ သက္ႀကီး ရြယ္အိုမ်ား တိုးပြားလာသည္။ ၎တို႔ မွာ အပူဒဏ္မခံႏိုင္၊ ရာသီဥတုပူျပင္းလာ လွ်င္ ခႏၶာကုိယ္အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာၿပီး သတိလစ္ေမ့ေျမာသြားကာ heat Strock ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ား ေစာင့္ေရွာက္ေရးအတြက္ ေလေအးေပးစက္မ်ား ပိုမိုလိုအပ္လာသည္။ ယေန႔ေခတ္ ၿမိဳ႕ျပမ်ား ဖန္တီးမႈ (urbanisation ) ကလည္း ေလေအးေပးစက္မ်ား ကို မရွိမျဖစ္ေတာင္းဆိုလ်က္ရွိသည္။ စိမ္းလန္းစိုေျပေသာ ေတာရြာမ်ား၌ေန ထိုင္ၾကသူမ်ားအတြက္ ေလမွာသဘာ၀ အေလ်ာက္ ေအးျမေနၿပီးျဖစ္၏။ ေလေအးေပးစက္မလို။ သို႔ေသာ္ ၿမိဳ႕ျပေနသူ မ်ားအတြက္ ႐ံုးမ်ားႏွင့္ စက္႐ံု အလုပ္ ႐ံုမ်ားတြင္ကား ေလေအးေပးစက္မ်ား မျဖစ္မေန တပ္ဆင္ထားရန္ လိုအပ္ပါ ၏။
အပူပိုင္းေဒသရွိ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံ မ်ားမွ ဧရာမၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ မိုးေမွ်ာ္ တိုက္ႀကီးမ်ား ေဆာက္လုပ္လာမႈကလည္း ေလေအးေပးစက္မ်ားကို ေတာင္းဆိုလ်က္ ရွိေပသည္။ အထပ္ျမင့္ အေဆာက္အအံု မ်ား၏ ထိပ္ပိုင္းႏွင့္ ေအာက္ေျခတို႔တြင္ ေလဖိအား ကြဲျပားျခားနားသျဖင့္ အလံု ပိတ္ကာ ေလေအးေပးစက္မ်ားအသံုးျပဳ ၾကရသည္။ ထို႔ျပင္ ယေန႔ေခတ္အသံုး မ်ားလာသည့္ ကြန္ပ်ဴတာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ Data-processing စင္တာမ်ား တြင္လည္း ေလေအးေပးစက္မ်ား မသံုးမျဖစ္ အသံုးျပဳၾကရသည္။
ဤသို႔ေလေအးေပးစက္မ်ားကို ေနရာတကာ အသံုးျပဳလာျခင္းကို သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရး သမားမ်ား (enviromentalists) က ဘ၀င္မက် မေက်မနပ္ျဖစ္ေနၾကသည္။ သို႔ျဖစ္လင့္ကစား ေလေအးေပးစနစ္က လူအမ်ားကို က်န္းမာခ်မ္းသာေစၿပီး ၪဏ္ပညာကို ထက္ျမက္ေစသည္ဟု အခုိင္အမာဆိုသူမ်ားကလည္း ရွိေနပါ ေသးသည္။ Australian National University မွ သုေတသီ Tord Kjellstrom ၏ ေလ့လာခ်က္တစ္ရပ္က အလြန္အမင္းပူအိုက္သည့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံ မ်ားမွ လူအမ်ားအျပားတြင္ ေလေအး ေပးစက္မ်ား မရွိသျဖင့္ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ ၏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ အလုပ္မလုပ္ ႏိုင္ၾကေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ထို႔အတူ ပင္ University of California, Berkeley က Solomon Hsiang လည္း ကာေရ ဘီယံႏွင့္ အေမရိကအလယ္ပိုင္းေဒသ မ်ားတြင္ အပူခ်ိန္ ၂၆ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ (၂၆.ဃ)အထက္ တစ္ဒီဂရီ ျမင့္တက္လာ တိုင္း ဂ်ီဒီပီ တစ္ရာခိုင္ႏႈန္းက်ဆင္းသြား ေၾကာင္း တြက္ခ်က္ျပခဲ့သည္။ တစ္နည္း ေျပာလွ်င္ အပူပိုင္းေဒသမ်ား (tropics)တြင္ ေအးျမမႈက ကုန္ထုတ္လုပ္မႈစြမ္းအား (productivity) ကို ျမင့္တက္ေစပါ၏။
ပညာသင္ၾကားေရးနယ္ပယ္ တြင္လည္း ထိုနည္းအတူပင္ ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေႏြရာသီတြင္ Boston ၿမိဳ႕ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ားအား Harvard Universtiy က ကြင္းဆင္းေလ့လာမႈတစ္ ရပ္ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ယင္းတြင္ ေလေအး ေပးစက္ရွိေသာ စာသင္ခန္းမ်ား၌ သင္ ၾကားၾကရေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ေလေအးေပးစက္မရွိဘဲ စာသင္ၾကားၾက ရေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားထက္ပို၍ သိလြယ္တတ္လြယ္ေၾကာင္း စစ္ေဆးေတြ႕ရွိ ခဲ့ရေၾကာင္း ဆိုသည္။ ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံ၏ ေလ့လာခ်က္မ်ားတြင္ ေလေအးေပးစက္ ရွိေသာ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား၌ စာသင္ ၾကားၾကရသည့္ ေက်ာင္းသားကေလး မ်ားသည္ အထူးသျဖင့္ သခ်ၤာႏွင့္ဘာသာ စကား သင္ၾကားရာတြင္ တတ္သိလြယ္ ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္ဟုေဖာ္ျပခဲ့သည္။
႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္းေျပာရလွ်င္ ေအး ျမမႈက လူ႕အသက္မ်ားစြာကို ကယ္တင္ ႏိုင္ေပသည္။ အေနာက္ဥေရာပတြင္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က အပူလိႈင္း (heatwave) က်ေရာက္သည့္ဒဏ္ကို ရက္ရက္စက္စက္ ခံခဲ့ၾကရသည္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံတြင္ အပူလိႈင္းဒဏ္ေၾကာင့္ သာမန္ထက္ပို၍ လူ ၁၁,၀၀၀ မွ ၁၇,၀၀၀ ထိ ေသဆံုးခဲ့ ရသည္။ အစိုးရက ဘိုးဘြားရိပ္သာမ်ား တြင္ ေလေအးေပးစက္မ်ား မတပ္မေနရ တစ္ခ်က္လႊတ္အမိန္႔ထုတ္ျပန္ခဲ့ရသည္ အထိ အုတ္အာေသာင္းသဲျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေႏြရာသီမွာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က ကဲ့သုိ႔ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္ခဲ့ေသာ္လည္း ေလေအးေပးစက္အမ်ားအျပားတပ္ဆင္ အသံုးျပဳလာခဲ့ၾကသျဖင့္ အေနာက္ဥေရာပ တစ္ခြင္တစ္ျပင္တြင္ ယခင္ကေလာက္ လူအေသအေပ်ာက္မမ်ားေတာ့ဘဲ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ဆင္းရဲေသာႏိုင္ငံမ်ား တြင္ အပူလိႈင္းက်ေရာက္မႈေၾကာင့္ အေသအေပ်ာက္အလြန္မ်ားျပားသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ၎တို႔မွာ မိမိကိုယ္မိမိ မကာကြယ္ႏိုင္ၾကေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ အကယ္၍ ထိုႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေလေအးေပးစက္မ်ား တပ္ဆင္အသံုးျပဳႏိုင္ၾကျခင္း မရွိလွ်င္ ၂၀၅၀ ျပည့္ႏွစ္မတိုင္မီ ေနာက္ထပ္လူတစ္သန္းေက်ာ္ခန္႔သည္ အပူခ်ိန္ ျမင့္မားလာျခင္းေၾကာင့္ ေသဆံုးႏိုင္ေၾကာင္း ျဖင့္ ကမၻာ႕က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ World Health Organization (WHO) ကဆို သည္။
ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ား ၌ သီးႏွံရိတ္သိမ္းၿပီးေနာက္ စားနပ္ရိကၡာအထြက္၏ ထက္၀က္ခန္႔သည္ ႂကြက္မ်ား ႏွင့္ အင္းဆက္ပိုးမ်ား ဖ်က္ဆီးမႈေၾကာင့္ ဆံုး႐ံႈးသြားခဲ့ရသည္။ အကယ္၍ သိုေလွာင္ မႈႏွင့္ ပို႔ေဆာင္မႈတို႔တြင္ အေအးေပးစက္ မ်ား အသံုးျပဳႏိုင္ပါက ယင္းသို႔ေသာ ဆံုး ႐ံႈးမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ အလဟႆ ဆံုး႐ံႈးသြားသည့္ သီးႏွံမ်ားမွ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႕ထုတ္လႊတ္မႈမ်ားကို လည္း ကန္႔သတ္ႏိုင္မည္ျဖစ္၏။ WHO ၏ အဆိုအရ၊ ကမၻာေပၚတြင္ တစ္ႏွစ္ လွ်င္ လူသန္း ၆၀၀ ခန္႔သည္ မသန္႔မျပန္႔ ေသာ အစားအစာမ်ားကို စားမိ၍ ေနထိုင္ မေကာင္းျဖစ္ၾကရၿပီး လူ ၄၀၀,၀၀၀ ခန္႔ ေသဆံုးရေၾကာင္း ဆိုသည္။ ထို႔ျပင္ ေရာဂါကာကြယ္ေဆးရည္ ေလးပံုတစ္ပံု မွာ အေအးခန္းမ်ားတြင္ စနစ္တက်ထား ရွိျခင္းမရွိ၍ ပ်က္စီးသြားခဲ့ရၿပီး ကာကြယ္ ေဆးထိုးေပးပါက ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ သည့္ လူနာ ၁.၅ သန္းမွာ ကာကြယ္ ေဆးမထိုးေပးႏုိင္သျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ေသဆံုး ေနရေၾကာင္း WHO ေထာက္ျပခဲ့ သည္။
အေမရိကန္ဒႆနပညာရွင္ ံHomer Simpson က အရက္ႏွင့္ေလေအး ေပးစနစ္မ်ားသည္ လူ႔ဘ၀၏ မ်ားစြာ ေသာ ျပႆနာမ်ားကိုျဖစ္ေစေသာ အ ေၾကာင္းခံတရားမ်ားလည္းျဖစ္ၿပီး ျပႆနာ မ်ားကို ေျဖရွင္းရန္အတြက္ အေျခခံ အေၾကာင္းတရားမ်ားလည္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုခဲ့သည္။ ေလေအးေပးစက္မ်ားသည္ နည္းလမ္းႏွစ္သြယ္ျဖင့္ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ ေငြ႕မ်ားကို ထုတ္လႊတ္သည္။
ပထမအေနျဖင့္ ေလေအးေပး စက္မ်ားသည္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားထုတ္ လုပ္ေသာ ဓာတ္အားေပးစက္႐ံုမ်ားကို ေမာင္းႏွင္ရာတြင္ CO2 ထုတ္လႊတ္ရာ၌ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း တာ၀န္ရွိသည္။ ယေန႔ တြင္ ကမ္ၻာတစ္၀န္း ေလေအးေပးစနစ္ မ်ားအားလံုး လည္ပတ္ရန္ တစ္ႏွစ္လံုး အတြက္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား RWhs (terawatt hours) ၂၀၀၀ အသံုးျပဳေနရ ေၾကာင္း IEA က ဆိုသည္။ ဤသို႔အသံုး ျပဳမႈက CO2 တန္ခ်ိန္ေလးဘီလီယံထုတ္ လုပ္သည္။ ယင္းမွာ စုစုေပါင္း၏ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိသည္။ အကယ္၍ ေလေအးေပးစက္မ်ား၏ စြမ္းရည္ျမင့္ျမင့္မားမား တိုးတက္လာျခင္းမရွိပါက ၂၀၅၀ ျပည့္ ႏွစ္ေရာက္လွ်င္ TWhs 6000 အထိ အသံုး ျပဳလာရဖြယ္ရွိသည္ဟု IEAက ခန္႔မွန္း ထားသည္။
ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ၿမိဳ႕ေတာ္ Riy-adh ၏ ပူအုိက္ေသာေန႔မ်ားတြင္ အပူ ခ်ိန္အျမင့္ဆံုးအခ်ိန္မ်ား၌ ေလေအးေပး စက္မ်ားအတြက္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား လို အပ္ခ်က္မွာ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ျမင့္တက္ တတ္သည္။ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အပူခ်ိန္အျမင့္ ဆံုးအခ်ိန္မ်ားသည္ အေရးပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အျမင့္ဆံုးလိုအပ္ ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ရန္ ဓာတ္အား ေပးစက္႐ံုမ်ားကို လံုလံုေလာက္ေလာက္ တည္ေဆာက္ၾကရန္ လိုအပ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ အခ်ိန္အေတာ္မ်ားမ်ား တြင္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကို အျပည့္အ၀ အသံုးျပဳၾကျခင္းမရွိေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဓာတ္ အားေပးကုမ္ၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ စက္႐ံုကို အျပည့္အ၀အသံုးျပဳႏိုင္ရန္ ရည္ရြယ္ တည္ေဆာက္ထားၾကေသာ္လည္း အကုန္အက်သက္သာေသာ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္ၾကသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ဓာတ္အားထုတ္လုပ္ရာ ၌ ေက်ာက္မီးေသြးႏွင့္ ဒီဇယ္ဆီကို အသံုး ျပဳၾကသည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ေလေအးေပးစက္မ်ားအတြက္ ၀ယ္လိုအားျမင့္မားလာေလ ဓာတ္အားေပးစက္႐ံုမ်ား ပိုမိုတည္ေဆာက္ ရေလျဖစ္ၿပီး ေလထုညစ္ညမ္းမႈကလည္း တိုးတက္လာေလျဖစ္သည္။
ဒုတိယအခ်က္မွာ ေလေအး ေပးစက္မ်ားတြင္ F-gases ေခၚသည့္ ဟိုက္ဒ႐ိုဖလူ႐ိုကာဗြန္ဓာတ္ေငြ႕မ်ား (hydrofluorocarbons-HFCs) ကို ေလေအးေစသည့္ ဓာတ္ေငြ႕မ်ားအျဖစ္ အသံုး ျပဳရျခင္းျဖစ္သည္။ ေလေအးေပးစက္မ်ား ပ်က္၍ ယင္းဓာတ္ေငြ႕မ်ား ယိုစိမ့္မႈျဖစ္ ပါက ပတ္၀န္းက်င္ကို အႀကီးအက်ယ္ ဒုက္ၡေပးႏိုင္သည္။ HFCs သည္ CO2 ကဲ့သုိ႔ အဆေပါင္း ၁၀၀၀ ႏွင့္ ၉၀၀၀ အၾကား အပူရွိန္ကို ဖမ္းယူႏိုင္သည္။ ဤသည္မွာ ကမာၻၾကီးကို ပူေႏြးေစသည့္ အဓိကအေၾကာင္းရင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ ေလေအးေပးစက္မ်ားကို ယခု ထက္ပို၍ ေကာင္းမြန္စြာ ျပဳလုပ္ႏိုင္လွ်င္ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႕မ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ မည္ ျဖစ္ပါ၏။
HFCs ဓာတ္ေငြ႕မ်ား အသံုးျပဳ ျခင္းကို တစ္စတစ္စ ရပ္ဆိုင္းပစ္ရန္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သေဘာတူညီမႈတစ္ ရပ္ရွိပါသည္။ ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံ (Rwanda) ၿမိဳ႕ေတာ္ ကီဂါလီ၌ က်င္းပခဲ့ေသာ ကြန္ ဖရင့္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ Kigali amenctr-ment ဟု ေခၚသည္။ ေလေအးေပးစက္ မ်ား၏ သက္တမ္းမွာ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ရွိ သည့္အျပင္ အပူပိုင္းေဒသႏိုင္ငံမ်ား၏ သေဘာတူညီမႈရရွိရန္ ေစာင့္ဆိုင္းသည့္ အေနျဖင့္ ကီဂါလီသေဘာတူညီမႈသည္ ၂၀၃၈ ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့မွ သက္ေရာက္ မႈရွိမည္ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ ကမာၻျဂိဳဟ္သည္ တစ္ ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ ပို၍ပူေႏြးလာေန၏။ ေလေအးေပးစက္မ်ား ၀ယ္လိုအားျမင့္ မားလာသည္ႏွင့္အမွ် ေရာင္းလိုအားကလည္း ျမင့္တက္လာမည္ျဖစ္သည္။ ျပႆနာမွာ ေလေအးေပးစက္မ်ား အသံုးျပဳမႈ မ်ားျပားလာသေလာက္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ယိုယြင္းပ်က္စီးမႈ တိုးတက္လာမည္ျဖစ္၏။ သို႔ျဖစ္၍ ပိုမိုေကာင္းမြန္ ေသာ HFCs အဆိပ္ဓာတ္ေငြ႕မ်ား အသံုးမျပဳေသာ ေလေအးေပးစက္မ်ား ထုတ္လုပ္ၾကရန္ အေရးတႀကီးလိုအပ္လာေပ သည္။
အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေလေအးေပးစက္မ်ားမွာ လူအမ်ားကို ပုိမို က်န္းမာေစသည္။ လူငယ္မ်ား၏ ညဏ္ ရည္ကိုျမင့္မားေစသည္။ ထို႔ျပင္ ႏိုင္ငံမ်ား ၏ ထုတ္လုပ္ႏိုင္စြမ္းကိုျမႇင့္တင္ေပးႏိုင္ ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါ၏။ ၊
Ref: In praise of air conditioning The Economist, Aug 25,2018
မင္းေရႊေမာင္ ( iMyanmarHouse.com အိုင္ျမန္မာေဟာက္စ္ေဒါ႔ကြန္း) မွ အထူးေရးသားေဖာ္ျပသည္။ Credit: iMyanmarHouse.com
