ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးတုိးတက္ေအာင္ တည္ေဆာက္ေရး တြင္ အေျခခံအားျဖင့္ ေျမ (Land)၊ လုပ္အား(Labour)၊ အရင္းအႏွီး (Capital)၊ နည္းပညာႏွင့္ စီမံခန္႔ခဲြမႈ တုိ႔သည္ လုိအပ္ခ်က္ မ်ားျဖစ္သည္။ ေခတ္မီစီးပြားေရး ဖံြ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈကုိ တက္လွမ္းလုိလွ်င္ သင့္တင့္သည့္ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ အေျခခံအေဆာက္အအုံ (Economic and Social Infrastructures)၊ ေခတ္မီကုန္ထုတ္နည္းပညာ (Modernized Production Technology)၊ စြမ္းေဆာင္ရည္ရွိေသာ စီမံခန္႔ခဲြမႈ၊ လူ႔စြမ္း အား အရင္းအႏွီးဖံြ႕ၿဖိဳးမႈ၊ ေခတ္မီစီးပြားေရးစနစ္အား အေထာက္အကူျပဳ သတင္းအခ်က္အလက္(Information) ႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား ထူေထာင္ထားႏုိင္ရန္ လုိအပ္ေပသည္။
ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဟုဆုိရာဝယ္ ႏုိင္ငံျခားမွ တုိက္႐ုိက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ (Foreign Direct Investment)ႏွင့္ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈဥပေဒအရ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ (Foreign Investment under Investment Law) ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စား ခဲြျခားႏုိင္ သည္။ ဖံြ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ား၏ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္တြင္ စတင္ အေျခခ်မႈျပဳဆဲကာလႏုိင္ငံမ်ားအတြက္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈကုိ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စားေသာ အသြင္သၭာန္မ်ားျဖင့္ ဝင္ေရာက္လာျခင္းသည္ အက်ဳိးအရွိဆုံးျဖစ္သည္ဟု စီးပြားေရး ပညာရွင္မ်ားက ယူဆၾကေပသည္။ ထုိ႔အတူ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ တြင္လည္း ပုံမွန္ဝင္ေရာက္လာသည့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွမႈႏွင့္ အထူး စီးပြားေရးဇုန္မ်ား သတ္မွတ္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဟူ၍ ႏွစ္ရပ္ခဲြျခားၿပီး မည္သည့္ျမႇဳပ္ႏွံမႈပင္ျဖစ္ေစ အရင္းအႏွီးတုိးပြား၍ စီးပြားေရး ဖံြ႕ၿဖိဳးမႈကုိ အေထာက္အကူျပဳႏုိင္ၾကသည္ခ်ည္းသာျဖစ္ပါ သည္။
ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ဥပေဒအမွတ္(၁)ျဖင့္ ျမန္မာ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ဥပေဒကုိ ျပ႒ာန္းထားပါသည္။ ယင္းဥပေဒ ျပ႒ာန္းရျခင္း၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတုိင္း ျဖစ္ေပသည္။
(က) အမ်ဳိးသားစီးပြားဖံြ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးစီမံကိန္း၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားကုိ အေထာက္ အကူျပဳရန္။
(ခ) ျပည္သူအမ်ား အလုပ္အကုိင္ရရွိေစရန္၊ ယင္းတုိ႔၏ လူေနမႈအဆင့္အတန္းျမင့္မားေစရန္၊ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ တုိးတက္ျမင့္မားၿပီး ျပည္ပပုိ႔ကုန္ တုိးတက္ေစရန္ႏွင့္ ႏုိင္ငံျခားဝင္ေငြတုိးတက္ ေစရန္။
(ဂ) ႏုိင္ငံေတာ္အတြင္း စက္မႈက႑၊ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရးက႑မ်ား ဟန္ခ်က္ညီညီ ဖံြ႕ၿဖိဳး တုိးတက္ေစေရးအတြက္ အားေပးျခင္း၊ ျမႇင့္တင္ ျခင္းႏွင့္ ဆဲြေဆာင္ျခင္းတုိ႔ကုိ ေဆာင္ရြက္ရန္။
(ဃ) ႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္ အျခားႏုိင္ငံမ်ားအၾကား စက္မႈ လုပ္ငန္း၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ ေရးလုပ္ငန္း၊ ဝန္ေဆာင္မႈႏွင့္ ေငြေရးေၾကးေရး ဆုိင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကုိ ျမႇင့္တင္ ရန္ႏွင့္ ႏုိင္ငံသားမ်ားအား အသက္ေမြးဝမ္း ေက်ာင္းပညာသင္ၾကားႏုိင္မည့္ အခြင့္အလမ္း မ်ား ရရွိေစရန္။
(င) ရင္းႏွီးတည္ေဆာက္သူႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား အတြက္ အေျခခံေကာင္းမ်ား တည္ေဆာက္ျခင္း ျဖင့္ ျပည္တြင္းျပည္ပမွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကုိ အားေပးျခင္းႏွင့္ ဆဲြေဆာင္ျခင္းျပဳရန္။
(စ) အထူးစီးပြားေရးဇုန္တြင္ ျပည္တြင္းျပည္ပမွ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကုိ ျမႇင့္တင္ရန္ႏွင့္ အလုပ္အကုိင္ သစ္မ်ား ဖန္တီးေပးၿပီး အထူးစီးပြားေရးဇုန္ အတြင္းႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ရွိ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား အၾကား ေရွ႕ေနာက္ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစရန္။
အထူးစီးပြားေရးဇုန္အျဖစ္ လက္ရွိအေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္သုံးရပ္ႏွင့္ အလား အလာမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတုိင္း ျဖစ္ပါသည္-
(က) ထားဝယ္အထူးစီးပြားေရးဇုန္။ ။ တနသၤာရီ တုိင္းေဒသႀကီးအတြင္း ထားဝယ္ျမစ္ဝတြင္ တည္ရွိၿပီး ဧရိယာ204.5 Km2(၅ဝ၅၃၁ ဧက)တြင္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ စက္မႈဇုန္ပါဝင္သည္။ ရထားလမ္း၊ ကားလမ္းမ်ားကုိ တည္ေဆာက္၍ ထုိင္းႏုိင္ငံ၊ ကေမၻာဒီးယား၊ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံတုိ႔သုိ႔ ေတာင္ပုိင္းစီးပြားေရးစႀကႍအျဖစ္ ခ်ိတ္ဆက္ သြားရန္ႏွင့္ ထုိင္းႏုိင္ငံKanchanaburiျပည္နယ္သုိ႕ Gas ပုိက္လုိင္းသြယ္တန္းရန္ အစီ အစဥ္ရွိပါသည္။ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈ အျမင့္မားဆုံးေဒသတစ္ခုအျဖစ္ ဖံြ႕ၿဖိဳး လာေစမည္ဟု ရည္မွန္းထားပါသည္။
(ခ) သီလဝါအထူးစီးပြားေရးဇုန္။ ။ရန္ကုန္တုိင္း ေဒသႀကီး သန္လ်င္ၿမိဳ႕နယ္ သီလဝါဆိပ္ကမ္း အနီးတည္ရွိၿပီး ရန္ကုန္အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ေလဆိပ္မွ ၂၅ ကီလုိမီတာ၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္း စီးပြားေရးအခ်က္အခ်ာေဒသမွ ၃ဝ ကီလုိမီတာ၊ ဒဂုံအေရွ႕ပုိင္းစက္မႈဇုန္မွ ၂၄ ကီလုိမီတာ၊ အမွတ္ (၁)အေဝးေျပးလမ္းမႀကီးမွ ၅ ကီလုိမီတာႏွင့္ ျမဝတီၿမိဳ႕အနီး၊ ထုိင္းႏုိင္ငံ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕အထိ ၄၆၅ ကီလုိမီတာ ကြာေဝးပါသည္။
(ဂ) ေက်ာက္ျဖဴအထူးစီးပြားေရးဇုန္။ ။ရခုိင္ျပည္နယ္ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕နယ္တြင္ တည္ရွိၿပီး ဆိပ္ကမ္း ၿမိဳ႕ေတာ္မ်ားျဖစ္သည့္ စစ္တေကာင္း၊ ရန္ကုန္၊ ကုိလ္ကတၱားၿမိဳ႕တုိ႔ႏွင့္ ကုန္သြယ္မႈျပဳရာ ဗဟုိ အခ်က္အခ်ာအျဖစ္ အသုံးျပဳႏုိင္ပါသည္။ မႏၱေလးၿမိဳ႕ကုိ ျဖတ္၍ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံအေနာက္ပုိင္း ယူနန္ေဒသ၊ ကူမင္းၿမိဳ႕အထိ ဆက္သြယ္မည့္ လမ္းေၾကာင္းအတြက္ အေရးပါၿပီး ေက်ာက္ျဖဴ ၿမိဳ႕ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ေရႊလီၿမိဳ႕တို႔ကုိ ခ်ိတ္ဆက္ လမ္းေဖာက္ရန္ရွိပါသည္။ ထု႔ိအျပင္ ေက်ာက္ျဖဴမွ ကူမင္းအထိ ၁ဝ၆ဝ ကီလုိမီတာရွည္လ်ားေသာ ေရနံပုိက္လုိင္းသြယ္တန္းၿပီး တစ္ရက္လွ်င္ ေရနံ စည္ေပါင္း ၄ သိန္း ပုိ႔ေဆာင္ႏုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာ့အထူးစီးပြားေရးဇုန္တြင္ အရင္းအႏွီးတည္ေဆာက္ သူဆုိသည္မွာ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ ထူေထာင္တည္ေဆာက္ သည့္ လုပ္ငန္း၊ အထူးစီးပြားေရးဇုန္အတြင္း အေျခခံအေဆာက္ အအုံမ်ား တည္ေဆာက္သည့္လုပ္ငန္းႏွင့္ လုပ္ငန္းလည္ပတ္ ျခင္း သုိ႔မဟုတ္ မြမ္းမံျပင္ဆင္ျခင္းဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ ျမန္မာအထူးစီးပြားေရးဇုန္ ဥပေဒပါျပ႒ာန္းခ်က္ႏွင့္အညီ ကိစၥတစ္ခုခ်င္းအလုိက္ တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ရန္ သက္ဆုိင္ရာ စီမံခန္႔ခဲြမႈေကာ္မတီ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ ေဆာင္ရြက္သည့္ ကုမၸဏီ၊ ပုဂိၢဳလ္ႏွင့္ အဖဲြ႕အစည္းမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံသူ (Investor)ဟူသည္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္အတြင္း ခြင့္ျပဳသည့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္းကုိ ကိစၥရပ္အလုိက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္သည့္ ႏုိင္ငံသား၊ ႏုိင္ငံျခား သားႏွင့္ ဖက္စပ္ထူေထာင္သည့္ႏုိင္ငံသား၊ ႏုိင္ငံျခားသားတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။
အရင္းအႏွီးတည္ေဆာက္မႈလုပ္ငန္းကုိ ပုဂၢလိက ျဖစ္ေစ၊ အစုိးရကျဖစ္ေစ၊ အစုိးရႏွင့္ ပုဂၢလိကပူးေပါင္း၍ျဖစ္ေစ၊ အရင္းအႏွီး တည္ေဆာက္သူအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည္။ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ တည္ေထာင္ရာတြင္ ရာခုိင္ႏႈန္းျပည့္ ႏုိင္ငံ သားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ရာခုိင္ႏႈန္းျပည့္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏုိင္ငံသားႏွင့္ ႏုိင္ငံျခားသား ဖက္စပ္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အစုိးရအခ်င္းခ်င္းရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ရင္းႏွီးတည္ေဆာက္သူအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည္။
အထူး စီးပြားေရးဇုန္အတြင္း၌ ကင္းလြတ္ဇုန္၊ လုပ္ငန္းျမႇင့္တင္ေရးဇုန္၊ အဆင့္ျမင့္နည္းပညာဇုန္၊ သတင္းအခ်က္အလက္ႏွင့္ နည္း ပညာဇုန္၊ ပုိ႔ကုန္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္မႈဇုန္၊ ဆိပ္ကမ္းနယ္ေျမဇုန္၊ ေထာက္ပံ့ေရးႏွင့္ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးဇုန္၊ သိပၸံႏွင့္နည္း ပညာဇုန္၊ ဖံြ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးဇုန္၊ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းဇုန္၊ တစ္ဆင့္ခံ ကုန္သြယ္ေရးဇုန္မ်ားႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုအစုိးရအဖဲြ႕က အခါအားေလ်ာ္စြာ သတ္မွတ္သည့္ဇုန္မ်ား ပါဝင္ပါသည္။ ကင္းလြတ္ဇုန္ဟူသည္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္အတြင္း တည္ရွိ သည့္ ကုန္စည္မ်ား၊ ယင္းဇုန္အတြင္း တင္သြင္းသည့္ ကုန္စည္ မ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အေကာက္ခြန္၊ အျခားအခြန္အခေကာက္ ခံျခင္းမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ရွိၿပီး သက္ဆုိင္ရာမ်ားႏွင့္ အေကာက္ခြန္ ဦးစီးဌာနတုိ႔ ညိႇႏိႈင္းသတ္မွတ္သည့္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ ျပင္ပတြင္ ရွိသည္ဟု မွတ္ယူရမည့္နယ္ေျမကုိ ဆုိလုိျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ကင္းလြတ္ဇုန္ဟူေသာ စကားရပ္တြင္ ကင္းလြတ္ကုန္ဇုန္ လုပ္ငန္းမ်ား၊ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈနယ္ေျမ၊ သယ္ယူေထာက္ပံ့ ပုိ႔ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားေနရာႏွင့္ လက္ကားေရာင္းဝယ္ ေဖာက္ကားသည့္ ေနရာတုိ႔လည္း ပါဝင္ေပသည္။
အထူးစီးပြားေရးဇုန္မ်ားအတြင္း ေအာက္ပါရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ မႈလုပ္ငန္းမ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည္-
(က) ကုန္သြယ္ျခင္း၊
(ခ) အိမ္ရာ၊ ဟုိတယ္၊ အေရာင္းစင္တာမ်ားအပါအဝင္ အေျခခံအေဆာက္အအုံဖံြ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္း၊
(ဂ) နည္းပညာႏွင့္ ဒီဇုိင္း၊
(ဃ) ကုန္သုိေလွာင္႐ုံႏွင့္ ေထာက္ပံ့ပုိ႔ေဆာင္ေရး ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း၊
(င) သုေတသနလုပ္ငန္းႏွင့္ ဖံြ႕ၿဖိဳးေရးဝန္ေဆာင္မႈမ်ား၊
(စ) ကြန္ပ်ဴတာေဆာ့ဖ္ဝဲဝန္ေဆာင္မႈ၊
(ဆ) စီးပြားေရး ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးသည့္ေနရာမ်ား၊ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ထုတ္လုပ္ေပးသည့္ ေနရာမ်ား၊ လူသားအရင္းအျမစ္ဝန္ေဆာင္မႈ၊ အာမခံရွင္းလင္းေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ ဥပေဒဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္၊ ေဆးပညာဆုိင္ရာမွတ္တမ္း၊ ေငြေပးေငြယူ မွတ္တမ္းမ်ား၊ အေဝးထိန္းလုပ္ငန္း မ်ား၊ အခြန္စာရင္းမ်ား၊ အေထာက္အကူျပဳ စင္တာမ်ား၊ ဝက္ဘ္ဆုိက္ဝန္ေဆာင္မႈ၊ အထူး ဖန္တီးခ်က္ႏွင့္ ဒီဇုိင္းမ်ား ေရးဆဲြျခင္းစသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္ဆုိင္ရာ ဝန္ေဆာင္မႈေပး ေသာ လုပ္ငန္းမ်ား၊
(ဇ) လက္လီလက္ကားေရာင္းခ်ျခင္းမ်ား ပါဝင္သည့္ ျဖန္႔ခ်ိေရးဝန္ေဆာင္မႈ၊
(စ်) ေငြေရးေၾကးေရး ဝန္ေဆာင္မႈ၊
(ည) ဥပေဒႏွင့္ စာရင္းကုိင္ဝန္ေဆာင္မႈမပါ ကြၽမ္းက်င္မႈ ဆုိင္ရာ ဝန္ေဆာင္မႈ၊
(ဋ) ႏွစ္တုိႏွစ္ရွည္ငွားရမ္းျခင္းဝန္ေဆာင္မႈ၊
(ဌ) အႀကံေပးလုပ္ငန္းအပါအဝင္ အျခားဝန္ေဆာင္ မႈမ်ား၊
(ဍ) ေဆာက္လုပ္ေရးႏွင့္ အျခားသက္ဆုိင္ေသာ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား၊
(ဎ) ပညာေရးဝန္ေဆာင္မႈ၊
(ဏ) သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး ဝန္ေဆာင္မႈ မ်ား၊
(တ) ေဆး႐ုံႏွင့္ က်န္းမာေရး ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား၊
(ထ) ခရီးသြားလုပ္ငန္းႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေသာ ဝန္ေဆာင္ မႈမ်ား၊
(ဒ) အပန္းေျဖျခင္းႏွင့္ ေဖ်ာ္ေျဖဝန္ေဆာင္မႈမ်ား၊
(ဓ) ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အားကစား ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား၊
(န) သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား၊
အထူးစီးပြားေရးဇုန္အတြင္း ေအာက္ပါလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္ခြင့္မျပဳရပါ။
(က) လက္နက္၊ လက္နက္ကိရိယာ၊ စစ္သံုးေဖာက္ခြဲ ေရးပစၥည္း ထုတ္လုပ္တပ္ဆင္ျခင္းႏွင့္ စစ္ဘက္ ဆိုင္ရာအတြက္ ရည္ရြယ္၍ ဝန္ေဆာင္မႈေပး ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ား၊
(ခ) သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ေဂဟစနစ္ကို အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ထုပ္ပိုးျခင္းႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ား၊
(ဂ) ျပည္ပသို႔ ဝန္ေဆာင္မႈေပးသည့္ စြန႔္ပစ္ပစၥည္း စီမံခန္႔ခြဲမႈလုပ္ငန္းမ်ား၊
(ဃ) မူးယစ္ေဆးဝါးႏွင့္ စိတ္ကုိေျပာင္းလဲေစေသာ ေဆးဝါးမ်ားထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ထုပ္ပိုးျခင္း၊
(င) အမ်ားျပည္သူက်န္းမာေရးႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္း က်င္ကို ထိခိုက္ေစသျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာစည္းမ်ဥ္း မ်ား သို႔မဟုတ္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕မွ တားျမစ္ ပိတ္ပင္ထားသည့္ အဆိပ္သင့္ေစေသာ ဓာတု ပစၥည္းမ်ား၊ အႏၲရာယ္ရွိ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ ပစၥည္းမ်ား၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးသံုး ပိုးသတ္ေဆးမ်ားႏွင့္ ဓာတုေဆးဝါးမ်ားပါဝင္သည့္ အျခားပစၥည္းမ်ား တင္သြင္းျခင္း သုိ႔မဟုတ္ ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ထုပ္ပိုး ျခင္း၊
(စ) ႏိုင္ငံျခားမွတင္သြင္းေသာ အႏၱရာယ္ရွိသည့္ စက္မႈ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားကို အသံုးျပဳသည့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊
(ဆ) အိုဇုန္းလႊာကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစႏုိင္ေသာ တားျမစ္ ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ထုပ္ပိုးျခင္း စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊
(ဇ) ေက်ာက္ဂြမ္းျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားသည့္ ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ထုပ္ပိုးျခင္းႏွင့္ ေရာင္းခ်ျခင္း၊
(စ်) အမ်ားျပည္သူ က်န္းမာေရးႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္း က်င္ကို အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ထုပ္ပိုးျခင္း။
ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားသည္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္အတြင္း သက္ဆိုင္ရာစီမံခန္႔ခြဲမႈ ေကာ္မတီကခြင့္ျပဳသည့္ မည္သည့္ လုပ္ငန္းမဆို ရာခိုင္ႏႈန္းျပည့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ၊ ႏိုင္ငံသား ႏွင့္ဖက္စပ္ျပဳ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း လုပ္ကိုင္ႏိုင္သည္။
ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွွံမႈလုပ္ငန္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အျငင္းပြားမႈ တစ္စံုတစ္ရာ ေပၚေပါက္ပါက အျငင္းပြားသူပုဂိၢဳလ္မ်ားအၾကား ခ်စ္ၾကည္ ရင္းႏွီးစြာ ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႔ ေဆာင္ရြက္ေသာ္လည္း ေျပလည္မႈမရရွိမွသာလွ်င္ သက္ဆိုင္ ရာစာခ်ဳပ္၌ အျငင္းပြားမႈ ေျဖရွင္းနည္းမ်ားႏွင့္ ေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ရန္ႏွင့္ အျငင္းပြားေျဖရွင္းနည္း သတ္မွတ္ထားျခင္း မရွိလွ်င္ ျပည္ေထာင္စုသမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တည္ဆဲဥပေဒမ်ား ႏွင့္အညီ ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္သြားရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈတစ္ရပ္တြင္ အဓိကအေရးပါေသာ အခ်က္ တစ္ရပ္မွာ ေျမအသံုးျပဳခြင့္ရရွိေရးပင္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံျခားသား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားအေနျဖင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အစီအစဥ္ ခ်မွတ္၍ စီးပြားေရးခ်ိန္ထိုးလႊာတြင္ အဓိကစဥ္းစားခ်က္မွာ ကာလရွည္ ေျမ အသံုးျပဳခြင့္ ရရွိေရးပင္ျဖစ္သည္။ ဤသည္က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဖိတ္ေခၚခ်က္မ်ားတြင္ ဆြဲေဆာင္မႈျဖစ္သည္။ အထူးစီးပြားေရး ဇုန္မ်ားတြင္ စီမံခန္႔ခြဲမႈေကာ္မတီသည္ ေျမငွားရမ္းခြင့္ သို႔မဟုတ္ ေျမအသံုးျပဳခြင့္အတြက္ ရင္းႏွီးတည္ေဆာက္သူ သို႔မဟုတ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူအား ေျမငွားရမ္းခ၊ ေျမအသံုးျပဳ ခေပးသြင္းေစၿပီး အႏွစ္ ၅ဝအထိခြင့္ျပဳႏိုင္သည္။
ယင္းသက္တမ္းကုန္ဆံုးၿပီး ေနာက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူက ဆက္လက္လုပ္ကိုင္လိုလွ်င္ ၂၅ ႏွစ္ အထိသက္တမ္းတိုးျမႇင့္ေပးႏိုင္ေပမည္။ ထို႔အတူလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ရန္ ခြင့္ျပဳထားသည့္ ကာလအတြင္း အျခားသူသုိ႔မဟုတ္ အျခားအဖြဲ႕မ်ားသို႔ ေျမငွားရမ္းျခင္း၊ ေျမအသံုးျပဳခြင့္ႏွင့္ အေဆာက္အအံုမ်ားကို ေရာင္းခ်ျခင္း၊ ေပါင္ႏွံျခင္း၊ ငွားရမ္းျခင္း၊ လဲလွယ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ေပးကမ္းျခင္း တို႔ကို စီမံခန္႔ခြဲမႈေကာ္မတီ၏ သေဘာတူညီခ်က္ႏွင့္အညီ ျပဳလုပ္ႏုိင္ခြင့္ရွိေပသည္။ အထူးစီးပြားေရးဇုန္အတြင္းမွ ေျမေနရာကို ရင္းႏီွးတည္ေဆာက္သူက ေရာင္းခ်ပိုင္ခြင့္မရွိ ေပ။
အထူးစီးပြားေရးဇုန္မွ ပို႔ကုန္တင္ပို႔မႈအတြက္ ပို႔ကုန္လိုင္စင္ မလိုအပ္ေပ။ ႏိုင္ငံတကာမွ ထိန္းသိမ္းကန္႔သတ္ထားရန္ အႀကံျပဳထားသည့္ အထူးဓာတုေဗဒ ကုန္ပစၥည္းမ်ား၊ အပင္ႏွင့္ တိရၧာန္မ်ား၊ ပစၥည္းကိရိယာမ်ား၊ တန္ဆာပလာမ်ားႏွင့္ နည္းပညာမ်ား တင္ပို႔ရာ၌ ႏိုင္ငံ၏တည္ဆဲဥပေဒႏွင့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံက ပါဝင္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ပါ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္မႈမရွိ ေစရန္ လိုက္နာရမည္ျဖစ္သည္။
ကင္းလြတ္ဇုန္အတြင္းရွိ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း
သုို႔မဟုတ္ ကင္းလြတ္ဇုန္လုပ္ငန္းအတြက္ သို႔မဟုတ္ ရင္းႏွီးတည္ေဆာက္သူတို႔အေနျဖင့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ား တင္သြင္းရာ၌ သြင္းကုန္လိုင္စင္ ရယူရန္မလိုအပ္ေသာ္လည္း တင္သြင္းမည့္ပစၥည္းစာရင္းကုိ စီမံခန္႔ခြဲေရး ေကာ္မတီသို႔ ႀကိဳတင္ တင္ျပရမည္ျဖစ္ေပသည္။ လုပ္ငန္းျမႇင့္တင္ေရးဇုန္ရွိ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း သို႔မဟုတ္ အျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခု သည္ အခြင့္ရလုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ေသာ ပစၥည္းကုိ စီမံခန္႔ခဲြေရး ေကာ္မတီသု႔ိတင္ၿပီး တင္သြင္းလွ်င္ သြင္းကုန္ လိုင္စင္မလိုေပ။
ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူသည္ ေအာက္ပါဝင္ေငြခြန္ ကင္းလြတ္ခြင့္ ႏွင့္ သက္သာခြင့္တို႔ကို ခံစားခြင့္ရွိသည္-
(က) ကင္းလြတ္ဇုန္အတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္း သို႔မဟုတ္ ကင္းလြတ္ဇုန္လုပ္ငန္းတြင္ စီးပြားျဖစ္ လုပ္ငန္းစတင္လည္ပတ္သည့္ေန႔မွ ပထမ ခုနစ္ ႏွစ္အတြက္ ဝင္ေငြခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္၊
(ခ) လုပ္ငန္းျမႇင့္တင္ေရးဇုန္အတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လုပ္ငန္း သု႔ိမဟုတ္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ နယ္နိမိတ္အတြင္းရွိ အျခားလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ စီးပြားျဖစ္ လုပ္ငန္းစတင္လည္ပတ္သည့္ေန႔မွ ပထမငါးႏွစ္အတြက္ ဝင္ေငြခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္၊
(ဂ) ကင္းလြတ္ဇုန္ႏွင့္ လုပ္ငန္းျမႇင့္တင္ေရးဇုန္မ်ား အတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္းတြင္ ဒုတိယငါးႏွစ္ အတြက္ တည္ဆဲဥပေဒအရ သတ္မွတ္သည့္ ဝင္ေငြခြန္ႏႈန္းထား၏ ၅ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း သက္သာခြင့္၊
(ဃ) ကင္းလြတ္ဇုန္ႏွင့္ လုပ္ငန္းျမႇင့္တင္ေရးဇုန္မ်ား အတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္းတြင္ တတိယ ငါးႏွစ္အတြက္ လုပ္ငန္းမွရရွိသည့္ အျမတ္ေငြကုိ ျပန္လည္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ သီးသန္႔ရန္ပုံေငြထား၍ တစ္ႏွစ္အတြင္း ယင္းလုပ္ငန္းတြင္ ျပန္လည္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွလွ်င္ ထုိရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသည့္ အျမတ္ စြန္းေငြအေပၚ တည္ဆဲဥပေဒအရ သတ္မွတ္သည့္ ဝင္ေငြခြန္ႏႈန္းထား၏ ၅ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း သက္သာခြင့္။
ရင္းႏွီးတည္ေဆာက္သူသည္ ေအာက္ပါ ဝင္ေငြခြန္ကင္း လြတ္ခြင့္ႏွင့္ သက္သာခြင့္တုိ႔ကုိ ခံစားခြင့္ရွိသည္-
(က) စီးပြားျဖစ္ စတင္လည္ပတ္သည့္ေန႔မွ ပထမရွစ္ႏွစ္ အတြက္ ဝင္ေငြခြန္ ကင္းလြတ္ခြင့္၊
(ခ) ဒုတိယငါးႏွစ္အတြက္ တည္ဆဲဥပေဒအရ သတ္မွတ္သည့္ဝင္ေငြခြန္ ႏႈန္းထား၏ ၅ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း သက္သာခြင့္၊
(ဂ) တတိယငါးႏွစ္အတြက္ လုပ္ငန္းမွရရွိသည့္ အျမတ္ေငြကုိ ျပန္လည္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွရန္ သီးသန္႔ ရန္ပုံေငြထား၍ တစ္ႏွစ္အတြင္း ယင္းလုပ္ငန္း၌ ျပန္လည္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလွ်င္ ထုိရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံသည့္ ျမတ္စြန္းေငြအေပၚ တည္ဆဲဥပေဒအရ သတ္မွတ္ သည့္ ဝင္ေငြခြန္ႏႈန္းထား၏ ၅ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း သက္သာခြင့္။
အရင္းအႏွီး တည္ေဆာက္မႈသည္ ဆဲြေဆာင္မႈႏွင့္သက္ သာခြင့္မ်ားေပၚတြင္ အေျခခံသည့္နည္းတူ အကာအကြယ္ေပးမႈ (Protection)သည္လည္း ႏုိင္ငံျခားသား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား ၏ လုိလားခ်က္တစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ရပ္ေဝးေျမျခား၌ ရင္းႏွီးၾက ျခင္းသည္ စြန္႔စားမႈတစ္ရပ္ျဖစ္သည္ႏွင့္အမွ်
စြန္႔စားမႈကုိ အသိအမွတ္ျပဳရန္အတြက္ အထူးအခြင့္အေရးမ်ား ေပးအပ္ ျခင္းသည္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ၏ ႏုိင္ငံတကာက်င့္စဥ္ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအျဖစ္ ရပ္တည္လာေပသည္။
၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ျမန္မာ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ ဥပေဒပုဒ္မ-၈၃ တြင္ ''ရင္းႏွီးတည္ေဆာက္ သူ သုိ႔မဟုတ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူပုိင္ဆုိင္သည့္ ပစၥည္းမ်ား၊ အက်ဳိး အျမတ္မ်ားႏွင့္ အျခားအခြင့္အေရးမ်ားကုိ တည္ဆဲဥပေဒမ်ား ႏွင့္အညီ အသိအမွတ္ျပဳ အကာအကြယ္ေပးရမည္ဟု လည္းေကာင္း၊ ပုဒ္မ-၈၄ တြင္ ကင္းလြတ္ဇုန္ ျမႇင့္တင္ေရးဇုန္မွ ထုတ္လုပ္ေသာ ကုန္ပစၥည္းဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း သုိ႔မဟုတ္ ျပည္ပပုိ႔ကုန္မ်ားကုိ ေစ်းႏႈန္းကန္႔သတ္ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း မျပဳရဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ပုဒ္မ-၈၆ တြင္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္အတြင္းရွိ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္းမ်ားကုိ ခြင့္ျပဳထားသည့္ သက္တမ္း ကာလအတြင္း ႏုိင္ငံပုိင္သိမ္းယူျခင္းမျပဳဟု အာမခံသည္ဟူ၍ လည္းေကာင္း ျပ႒ာန္းထားေပသည္။
ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကုိ လက္ခံျခင္းျဖင့္ လက္ခံသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ စီးပြားေရးအက်ဳိးအျမတ္မ်ားအျဖစ္ ရသင့္ ရထုိက္ေသာ အခြန္အခမ်ား ရရွိေစျခင္း၊ ႏုိင္ငံသားမ်ား အလုပ္ အကုိင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ရရွိ႐ုံသာမက ကြၽမ္းက်င္မႈဆုိင္ရာ နည္းပညာမ်ား တုိးပြားျခင္း၊ အထူးသျဖင့္ ဖက္စပ္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအျမင္က်ယ္၍ အေတြ႕အႀကံဳမ်ား ရရွိျခင္းစေသာ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားကုိ မလဲြမေသြရရွိေစမည္ျဖစ္ေပသည္။
အထူးသျဖင့္ နည္းပညာခ်ဳိ႕တဲ့ေသာ ဖံြ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ားတြင္ လည္း ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ၏ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားတြင္ ျပည္တြင္းမွ ပုိလွ်ံလုပ္အားမ်ားကုိ အသုံးျပဳေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ေၾကာင့္ နည္းပညာပုိင္းဆုိင္ရာ အေျခခံမ်ား ရရွိျခင္းမွသည္ နည္းပညာလဲႊေျပာင္းရယူႏုိင္မႈ (Transfer of Technolo- gy)အဆင့္အထိ အဖုိးမျဖတ္ႏုိင္ေသာ အက်ဳိးအျမတ္ကုိ ရရွိႏုိင္ပါသည္။
လယ္ယာက႑ကဲ့သုိ႔ လုပ္သားအင္အား လုိအပ္ ခ်က္ထက္ပုိေနေသာ အေျခအေနတြင္ ပုိလွ်ံလုပ္သားမ်ားသည္ အျခားလုပ္ငန္းမ်ားသုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕လုပ္ကုိင္ရန္ အခြင့္အလမ္း ရရွိေစျခင္းျဖင့္ လယ္ယာက႑၏ ပုိလွ်ံလုပ္သား ျပႆနာကုိ လည္း ေျဖရွင္းျခင္းႏွင့္အတူ လယ္ယာက႑မွ လုပ္သားတစ္ဦး က် ဝင္ေငြမွာလည္း ျမင့္တက္လာမည္ျဖစ္သည္။ မလုိအပ္ဘဲ လယ္ယာအလုပ္ခြင္တြင္ လူပုိလူလွ်ံ ကင္းျခင္းျဖင့္ ဖုံးကြယ္ အလုပ္လက္မဲ့ျပႆနာလည္း ပေပ်ာက္၍ လူမႈစီးပြားဖံြ႕ၿဖိဳးမႈညႊန္းကိန္းမ်ားျဖင့္ စီးပြားေရးဖံြ႕ၿဖိဳးမႈျဖစ္စဥ္အတြက္ လုိအပ္ ေသာ ဖံြ႕ၿဖိဳးမႈအလင္းေရာင္ကုိ ေတာက္ပလာေစႏုိင္ေပ သည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ႏွစ္ျဖာအက်ဳိးကုိ သယ္ပုိးႏုိင္မည့္ ျမန္မာ့အထူး စီးပြားေရးဇုန္သုံးရပ္၏ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ နည္းပညာ ဖံြ႕ၿဖိဳးေရးဆုိင္ရာ ရလဒ္ေကာင္းမ်ားျဖင့္ ဆင္းရဲမႈပေပ်ာက္ေရး ရည္မွန္းခ်က္ပါ ပူးတဲြေအာင္ျမင္ႏုိင္ေစမည္ဟု ယုံၾကည္ရန္သာ ရွိေပသည္။
Credit: The Mirror
