၁။ (က) ေျမပိုင္ေျမ (ခ) ဘိုးဘြားပိုင္ေျမ (ဂ) ဂရန္ရွိေျမပိုင္ေျမ
ဘိုးဘြားမိဘလက္ထက္ကပင္ ဓားမဦးခ်ပိုင္ဆိုင္လာ၍ လႊဲေျပာင္းဆက္ခံခြင့္ရွိေသာ ေျမမ်ိဳးျဖစ္သည္။
(၁) ေျမအမည္ေပါက္ ကိုယ္တိုင္ေရာင္းခ်ခြင့္ ရွိသည္။
(၂) ေျမအမည္ေပါက္ထံမွ အေမြဆက္ခံပိုင္သူက ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိသည္။
(၃) ေျမအမည္ေပါက္ထံမွ အေထြေထြကိုယ္စားလွယ္လႊဲစာ(သို႔) အထူးကိုယ္စားလွယ္လႊဲစာ လႊဲအပ္ျခင္းခံရသူက ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိသည္။
(၄) ေျမအမည္ေပါက္ထံမွ အေမြဆက္ခံပိုင္ဆိုင္သူထံမွ အေထြေထြကိုယ္စားလွယ္လႊဲစာ(သို႔) အထူး ကိုယ္စားလွယ္ လႊဲစာ လႊဲအပ္ျခင္းခံရသူက ေရာင္းခ်ခြင့္ ရွိသည္။
မွတ္ခ်က္(ေျမအမည္ေပါက္ထံမွအေမြဆက္ခံသူ မေသဆံုးမီႏွင့္လႊဲစာ ျပန္လည္မရုပ္သိမ္းမီကာလအတြင္း)။
(၅) ေျမအမည္ေပါက္ထံမွ မွတ္ပံုတင္အေပးစာခ်ဳပ္ျဖင့္ လက္ခံပိုင္ဆိုင္သူက ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိသည္။
(၆) ေျမအမည္ေပါက္ပူးတြဲပိုင္ဆိုင္ျပီး မွတ္ပံုတင္စြန္႔လႊတ္စာခ်ဳပ္ျဖင့္ လက္ခံပိုင္ဆိုင္သူက ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိသည္။
(၇) ေျမဧရိယာတစ္ခုလံုး၏ ထက္ဝက္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းေသာ္လည္းေကာင္း ၊ေျမဧရိယာတစ္ခု လံုးကို ေသာ္လည္းေကာင္း ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိသည္။
(၈) မိမိဝယ္ယူလိုသည့္ ေျမဧရိယာအစိတ္အပိုင္းအား ဝယ္ခြန္ေဆာင္ျပီး မွတ္ပံုတင္စာခ်ဳပ္ ခ်ုပ္ဆိုဝယ္ယူႏုိင္သည္။
♦ ေျမငွားဂရန္ေျမ
ေျမမ်ားကို စည္းကမ္းခ်က္သတ္မွတ္၍ အႏွစ္(၆၀) ၊ အႏွစ္(၉၀) ၊ ၂၅ ႏွစ္အစရွိေသာ ႏွစ္ကာလအပိုင္း အျခားျဖင့္ အငွားခ်ထားသည့္ ေျမမ်ိဳးျဖစ္သည္။
(၁) ေျမအမည္ေပါက္က (၃)လတစ္ႀကိမ္ ေျမခြန္ေဆာင္ရသည္။
(၂) အေဆာက္အဦးရွိပါက (၃)လတစ္ျကိမ္ အေဆာက္အဦးခြန္ ေဆာင္ရသည္။
(၃) ေျမအမည္ေပါက္သူက ေရာင္းခ်ခြင့္ ရွိသည္။
(၄) ေျမအမည္ေပါက္သူထံမွ အေမြဆက္ခံပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရွိသူက ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိသည္။
(၅) ေျမအမည္ေပါက္ထံမွ အေထြေထြကိုယ္စားလွယ္ လႊဲစာ(သို႔)အထူးကိုယ္စားလွယ္လႊဲစာ လႊဲအပ္ျခင္းခံရသူက ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိသည္။မွတ္ခ်က္(ေျမအမည္ေပါက္မေသဆံုးမီႏွင့္ လႊဲစာျပန္လည္မရုမ္သိမ္းမီကာလအတြင္း)။
(၆) ေျမအမည္ေပါက္၏ အေမြဆက္ခံပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရွိသူထံမွ အေထြေထြကိုယ္စားလွယ္လႊဲစာ(သို႔)အထူးကိုယ္စားလွယ္ လႊဲစာ လႊဲအပ္ျခင္းခံရသူက ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိသည္။
(၇) ေျမအမည္ေပါက္ထံမွ မွတ္ပံုတင္အေပးစာခ်ဳပ္ျဖင့္ လက္ခံပိုင္ဆိုင္သူက ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိသည္။
(၈) ေျမအမည္ေပါက္ပူးတြဲပိုင္ဆိုင္ျပီး မွတ္ပံုတင္စြန္႔လႊတ္စာခ်ဳပ္ျဖင့္ လက္ခံပိုင္ဆိုင္သူက ေရာင္းခ်ခြင့္ ရွိသည္။
(၉) ေျမဧရိယာတစ္ခုလံုးကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထက္ဝက္ကိုေသာ္လည္ေကာင္း၊တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကိုေသာ္လည္း ေကာင္း ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိသည္။မွတ္ခ်က္(ေရာင္းခ်သည့္အစိတ္အပိုင္းအတြက္ ဂရန္ခြဲေလွ်ာက္ထားႏုိင္ေသာ္လည္း မ်က္ႏွာစာအနည္းဆံုးေပ(၂၀)ရွိရန္ႏွင့္စတုရန္းေပ(၁၂၀ဝ)ရွိရန္လိုသည္။
(၁၀) မိမိဝယ္ယူလိုသည့္ ေျမဧရိယာအစိတ္အပိုင္းအားဝယ္ခြန္ေဆာင္ျပီး မွတ္ပံုတင္စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုဝယ္ယူႏုိင္သည္။
♦ ပါမစ္ေျမ
စည္ပင္ဝေျပာမႈမရွိေသးသည့္ေနရာမ်ားတြင္ စည္းကမ္းခ်က္ျဖင့္ သံုးစြဲခြင့္ျပဳထားသည့္အိမ္ယာေဆာက္လုပ္ေနထိုင္ခြင့္ ခ်ေပးထားေသာ ေျမမ်ိဳးျဖစ္သည္။
(၁) ပါမစ္အမည္ေပါက္သူက ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိသည္။
(၂) ပါမစ္အမည္ေပါက္သူထံမွ စာခ်ဳပ္အဆက္ဆက္ျဖင့္ ဝယ္ယူထားသူက ေရာင္းခ်ခြင့္ရွိသည္။
(၃) ပါမစ္ေျမကို စာခ်ဳပ္အဆက္ဆက္ျဖင့္ ဝယ္ယူထားသူက ေျမငွားဂရန္ ေလွ်ာက္ထားႏိုင္သည္။
(၄) ေျမငွားဂရန္တြင္ ေလွ်ာက္ထားသူအမည္ျဖင့္သာ ရရွိပါသည္။
♦ လိုင္စင္ေျမ
ၿမိဳ႕ ႏွင့္ရြာမ်ားအက္ဥပေဒအရ သတ္မွတ္သည့္ေျမမ်ိဳးျဖစ္ျပီး စည္းကမ္းခ်က္ျဖင့္ ယာယီသံုးစြဲခြင့္ေပးေသာ
ေျမမ်ိဳး ျဖစ္သည္။
ဥယ်ာဉ္ျခံေျမ၊ စိုက္ပ်ိဳးေျမ၊ လယ္ယာေျမမ်ားသည္ လိုင္စင္ေျမမ်ားျဖစ္ပါသည္။လယ္ယာေျမတြင္ အသံုးမဝင္ေၾကာင္း ဝန္ခံခ်က္ လက္မွတ္ ရရွိျပီး လန(၃၉)ထြက္ရွိေျမႏွင့္ အိမ္ယာေျမ သတ္မွတ္သည့္ ၃(ခ)
ထြက္ရွိ ေျမမ်ားကို ေျမငွား ဂရန္ ေလွ်ာက္ထားလွ်င္ ေျမငွား စာခ်ဳပ္ ထုတ္ေပး ပါသည္။
Credit : Property Journal
