ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ထြန္းသစ္စ ဘဏ္လုပ္ငန္းစနစ္အတြက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို စီစဥ္ထားၿပီးျဖစ္သည္။ လက္ရွိ ဗဟိုဘဏ္ ဥကၠဌ ဦးေက်ာ္ေက်ာ္ေမာင္သည္ ဇူလိုင္လတြင္ အၿငိမ္းစားယူမည္ျဖစ္ၿပီး သူ႔ကိုဆက္ခံသူသည္ ဘဏ္လုပ္ငန္း အေလ့အထမ်ားကို လြတ္လပ္ခြင့္ေပးရာတြင္ ပိုမိုလက္ဦးမႈ ရွိရွိ လုပ္ကိုင္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ဘဏ္လုပ္ငန္း အသိုင္းအဝန္းက ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ဥကၠ႒သစ္ ခန႔္ထားေရး ျဖစ္လာရန္ အခြင့္အလမ္း အလြန္နည္းလာေနၿပီး (၁၉၉၇ မွ ၂၀၀၇ အထိ ဗဟိုဘဏ္ ဥကၠဌလည္း လုပ္ခဲ့ဖူးသူ) ဦးေက်ာ္ေမာင္ေမာင္ကို သက္တမ္းတိုးေပးရမည္က သတင္းဆိုးျဖစ္သည္။
သမၼတဦးဝင္းျမင့္သည္ ျမန္မာ Deloitte ၏ ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ မန္ေနဂ်ာ ဦးစိုးဝင္းကို စီမံ/ဘ႑ာ ဝန္ႀကီးသစ္အျဖစ္ ခန႔္အပ္ခဲ့ျခင္းက ေငြေၾကးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ သတင္းေကာင္းျဖစ္သည္။ ဦးစိုးဝင္းသည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးျပဳလုပ္ရန္ ႀကိဳးစားသူျဖစ္သည္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္က ဘဏ္လုပ္ငန္းအက်ပ္အတည္းကို သတိထားၿပီးေနာက္ ဦးေက်ာ္ေက်ာ္ေမာင္သည္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး သတိႀကီးႀကီးထားသည္ကို နားလည္ႏိုင္ေသာ္လည္း ထိုသို႔သတိထားျခင္းသည္ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအတြက္ အတားအဆီးျဖစ္ေနသည္ဟု အခ်ိဳ႕ေသာ ေဘာဂေဗဒပညာရွင္မ်ားက ယူဆၾကသည္။
+++ အစိုးရ၏ သတိထား စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္မႈ +++
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ အာဏာရလာၿပီးေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အစိုးရသည္ ဘ႑ာေရးအရ သတိထား ခ်င့္ခ်ိန္မႈကို ေ႐ြးခ်ယ္ၿပီး ယခင္စစ္တပ္ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံျပဳ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က်င့္သုံးခဲ့သည့္ ဗဟိုဘဏ္မွ ေငြမ်ား ပုံႏွိပ္ျခင္းကို ျဖတ္ေတာက္ၿပီး ေဆာက္လုပ္ေရးစီမံကိန္း အမ်ားအျပားကို ပယ္ဖ်က္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာက်ပ္ေငြသည္ မၾကာေသးမီလမ်ားအတြင္း တည္ၿငိမ္လာၿပီး ေငြေၾကးေဖါင္းပြမႈကို ၄ မွ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ထိန္းထားႏိုင္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ မက္ခ႐ိုစီးပြားေရးတည္ၿငိမ္မႈကို ရရွိလာခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈႏႈန္းမွာ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔တြင္ ကုန္ဆုံးသည့္ ၂၀၁၆-၁၇ ဘ႑ာေရးႏွစ္က ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိရာမွ ၂၀၁၇-၁၈ ဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ၅.၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ က်ဆင္းၿပီး ေႏွးေကြးသြားသည္ဟု ကမာၻ႔ဘဏ္က ခန႔္မွန္းသည္။ ႏိုင္ငံျခားတိုက္႐ိုက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမွာ ၂၀၁၅-၁၆ ဘာ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ေဒၚလာ ၉.၅ ဘီလွ်ံရွိရာမွ မွန္မွန္က်ဆင္းလာၿပီး ၂၀၁၆-၁၇ ဘာ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ေဒၚလာ ၆.၅ ဘီလွ်ံ ႏွင့္ ေနာက္ဆုံးဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ေဒၚလာ ၅.၇ ဘီလွ်ံသို႔ ေရာက္ရွိသြားသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ႐ိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္မ်ားကို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ႏွင့္ စက္တင္ဘာလမ်ားတြင္ စစ္ေရးအရၿဖိဳခြဲမႈေၾကာင့္ တစိတ္တပိုင္းျဖစ္ၿပီး ထိုစစ္ဆင္ေရးမ်ားေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ ၇၀၀၀၀၀ ခန႔္ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သို႔ ထြက္ေျပးကာ လူ႔အခြင့္အေရး နယ္ပယ္တြင္ အေနာက္ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ား၏ အသစ္တဖန္ပစ္ပယ္မႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ အစိုးရအေနျဖင့္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ ျမႇင့္တင္ရန္၊ အလုပ္အကိုင္ ဖန္တီးရန္ႏွင့္ အစိုးရကို မဲေပးခဲ့သည့္ ျပည္သူမ်ားအတြက္ အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားေပးရန္တို႔အတြက္ ေငြလုံးေငြရင္း အသုံးစရိတ္ကို အသုံးျပဳရန္ ကမာၻ႔ဘဏ္က အစိုးရကို တိုက္တြန္းသည္။ “အစိုးရ၏ အေထြေထြ အသုံးစရိတ္ျဖစ္သည့္ စုစုေပါင္းျပည္တြင္းထုတ္လုပ္မႈ – GDP ၏ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ထိုသို႔ေသာ တိုးတက္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚေစရန္ လြန္စြာေလွ်ာ့နည္းေနၿပီး အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားအတြက္ GDP ၏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္သုံးေသာ အလားတူ တိုးတက္မႈအဆင့္ရွိ ႏိုင္ငံမ်ားထက္လည္း မ်ားစြာ ေလွ်ာ့နည္းေနသည္” ဟု ကမာၻ႔ဘဏ္၏ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ကမာၻ႔ဘဏ္ အစီရင္ခံစာက ဆိုသည္။
+++ ဘဏ္လုပ္ငန္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ +++
ျမန္မာဘဏ္မ်ားသည္ စီးပြားေရးတြင္ ပိုမိုႀကီးမားေသာ အခန္းက႑မွ ပါဝင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေထာက္ခံၾကသည္။ ဗဟိုဘဏ္သည္ ေနာက္တႀကိမ္ ဘဏ္မ်ားၿပိဳလဲမည္ကို စိုးရိမ္ေနသည္။ ၂၀၀၃ ႏွစ္က ဘဏ္မ်ားၿပိဳလဲမႈသည္ ဘဏ္အခ်ိဳ႕မွ ေငြအလုံးအရင္း ထုတ္ယူမႈမ်ားျဖစ္ေစၿပီး အမ်ားအျပား လူမြဲစာရင္းေၾကညာရသည္။ ျပည္တြင္းဘဏ္မ်ားသည္ ေႂကြးၿမီ အႏၲရာယ္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကို အကဲျဖတ္ရာတြင္ ထိုးထြင္းသိျမင္မႈ ကင္းမဲ့ေနျခင္းကို ေလ့လာသူမ်ားက စိုးရိမ္ၾကသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျပည္တြင္းပုဂၢလိကဘဏ္ ၂၄ ခု၊ ႏိုင္ငံပိုင္ဘဏ္ ၄ ခုႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ ၁၃ ခုရွိသည္။ ယခုႏွစ္အတြင္း ထိုစာရင္းတြင္ ျမန္မာဘဏ္ ၅ ခုတိုးလာရန္ ရွိသည္။ ၂၀၁၆-၁၇ ဘာ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ထိပ္တန္းဘဏ္ ၃ ခုျဖစ္ေသာ KBZ၊ Aya ႏွင့္ CB ဘဏ္တို႔သည္ ပုဂၢလိကဘဏ္မ်ား အားလုံး၏ ပိုင္ဆိုင္မႈ ၅၈ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ပိုင္ဆိုင္ၿပီး ေခ်းေငြအားလုံး၏ ၆၄ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ အပ္ေငြအားလုံး၏ ၆၆ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ပိုင္ဆိုင္ၾကသည္ဟု ျမန္မာ ဘ႑ာေရးဝန္ေဆာင္မႈ အစီရင္ခံစာ Myanmar Financial Services Report အရ သိရသည္။ ႏိုင္ငံလူဦးေရ၏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္တြင္သာ ဘဏ္စာရင္းရွိသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္မ်ားတြင္ ရွည္လွ်ားလွသည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဆုေတာင္းမ်ား ရွိသည္။ ဘဏ္လုပ္ငန္း အခ်ိန္ေျပာင္းလဲျခင္း ကဲ့သို႔ေသာ အခ်ိဳ႕စည္းကမ္းခ်က္မ်ားက ျပဳျပင္ရန္လြယ္သည္။ “ဘ႑ာေရး အက်ဳံးဝင္မႈ (ဘ႑ာေရး ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား အသုံးျပဳႏိုင္ျခင္း) နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျပာေနတာေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘဏ္လုပ္ငန္းအခ်ိန္ကို တနလၤာက ေသာၾကာ နံနက္ ၉ နာရီကေန ညေန ၃ နာရီပဲ ကန႔္သတ္ထားရင္ ဘဏ္ကို အသုံးျပဳသူေတြအေနနဲ႔ ဒီတရားဝင္ဘဏ္စနစ္ကို သုံးဖို႔ အခက္အခဲ အမ်ားႀကီးရွိတယ္” ဟု ႏိုင္ငံတြင္ စတုတၳအႀကီးဆုံးဘဏ္ျဖစ္ေသာ ႐ိုးမဘဏ္ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ ဟယ္လ္ ေဘာ့ရွာက ေျပာသည္။
ဗဟိုဘဏ္သည္ အပ္ေငြအတြက္ အတိုးႏႈန္းကို ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း အနည္းဆုံးႏွင့္ ေခ်းေငြအတြက္ အတိုးႏႈန္းကို ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္း အျမင့္ဆုံး သတ္မွတ္ၿပီး စြန႔္စားမႈကို အားမေပးရန္ အတိုးႏႈန္းကို တင္းက်ပ္စြာ ခ်ဳပ္ကိုင္သည္။ “ဘဏ္ေတြကို ကိုယ့္ အႏၲရာယ္ကိုယ္ အကဲျဖတ္ခြင့္ ေပးရလိမ့္မယ္” ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းတြင္ အာဏာရခ်ိန္မွစၿပီး အထူးစီးပြားေရးအႀကံေပး အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ေနေသာ Macquarie တကၠသိုလ္မွ ေရွာင္တာနဲလ္က ေျပာသည္။ “က်ေနာ္တို႔က ဘဏ္လုပ္ငန္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အားလုံးလုပ္မယ့္အခ်ိန္၊ အထူးသျဖင့္ အတိုးႏႈန္း ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ႐ုတ္သိမ္းမယ့္ အေျခအေနကို ေမွ်ာ္ေနတာ။ ဒါမွသာ ရွိတာထက္ ေက်ာ္တဲ့ လက္လြန္ေခ်းေငြေတြကို ရပ္လိုက္ရင္ တကယ့္ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္မယ္” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
+++ လက္လြန္ေခ်းေငြစနစ္ ျပဳျပင္ေရး +++
ဗဟိုဘဏ္သည္ လက္လြန္ေခ်းေငြမ်ားကို ၂၀၁၇ မွ စတင္ေခ်မႈန္းသည္။ လက္လြန္ေႂကြးၿမီ ဆိုသည္မွာ ပုံေသ အတိုးႏႈန္းျဖင့္ အေပါင္ပစၥည္း တန္ဖိုးကို ထည့္မတြက္ေသာ တႏွစ္ၿပီးတႏွစ္ သက္တမ္းတိုးေနေသာ ေခ်းေငြျဖစ္သည္။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ဇူလိုင္လတြင္ ႏွစ္မကုန္မီ ထိုသို႔ေသာ ေခ်းေငြကို ဘဏ္မ်ား၏ ေခ်းေငြပမာဏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္ ေလ်ာ့ခ်ရန္ ၫႊန္ၾကားသည္။
ထိုသို႔ေသာ အေႂကြးမ်ားသည္ ျမန္မာ ဘဏ္မ်ား၏ ေဒၚလာ ၉ ဘီလီယံ တန္ဖိုးရွိ ထုတ္ေခ်းေငြ၏ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိေနေသာေၾကာင့္ ထိုၫႊန္ၾကားခ်က္ကို အျပည့္အဝ အေကာင္အထည္ေဖာ္လွ်င္ လြန္စြာခက္ခဲၿပီး ဖ႐ိုဖရဲ သို႔မဟုတ္ အက်ပ္အတည္း ပင္ ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင္ ထိုၫႊန္ၾကားခ်က္အစား ဗဟိုဘဏ္သည္ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ ထိုအမိန႔္ကို ႐ုတ္သိမ္းရၿပီး ၂၀၁၈ ႏွစ္လယ္တြင္ ထိုသို႔ေသာ ေႂကြးၿမီကို ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၁၉ ႏွစ္လယ္တြင္ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ႏွင့္ ၂၀၂၀ ႏွစ္လယ္တြင္ ၂၀ရာခိုင္ႏႈန္း အထိေလ်ာ့ရန္ အမိန႔္ထုတ္ရသည္။
“ဘာျဖစ္လို႔ ဒီေလာက္ေတာင္ လက္လြန္ေခ်းေငြေတြမ်ားေနတာလဲ အရင္ဆုံး ေမးရမယ္” ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေဈးကြက္ရွယ္ယာႏွင့္ အ႐ြယ္အစားအရ ဒုတိယအႀကီးဆုံး Aya ဘဏ္၏ ဘ႑ာေရးအရာရွိခ်ဳပ္ အဇန္း အဇီမတ္ဒင္ ကေျပာသည္။”ဒါက ဗဟိုဘဏ္က ေခ်းေငြသက္တမ္းကို တႏွစ္ပဲ ကန႔္သတ္ထားလို႔ ျဖစ္ရတာ။ ဒီလိုျဖစ္ေနတာ ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီေနၿပီ၊ ဒါကို ၆ လ ဒါမွမဟုတ္ ၃ လ အတြင္း ျပင္ခ်င္တာလား” ဟု သူက ေမးခြန္းထုတ္သည္။
ေခ်းေငြ၏ သက္တမ္းကို ယခင္ တႏွစ္မွ သုံးႏွစ္အထိ တိုးလိုက္ေသာ္လည္း ဗဟိုဘဏ္က ယခုေဆာင္းပါးအတြက္ ေမးေသာ ေမးခြန္းမ်ားကို ေျဖရန္ ျငင္းသည္။
ေခ်းေငြသက္တမ္းကန႔္သတ္ျခင္းကို ဘဏ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက လုံးဝ ႐ုပ္သိမ္း ေစလိုသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ဆိုရပါက ၃ ႏွစ္ေခ်းေငြသက္တမ္းသည္ ပုဂၢလိက လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားျဖန႔္ျဖဴးသူမ်ားအတြက္ လုံေလာက္ျခင္းမရွိေပ။ စက္႐ုံတည္ေဆာက္ရသည္ကပင္ ထိုမွ် အခ်ိန္လိုသည္။ အက်ိဳးအျမတ္ ရႏိုင္ေနၿပီျဖစ္ေသာ ႏွစ္ရွည္ အရစ္က် ေပးေခ် ေရာင္းခ်မႈ ေဈးကြက္ကိုလည္း အလားတူ ေခ်းေငြသက္တမ္း ၃ ႏွစ္ျဖင့္ တင္းက်ပ္စြာ ကန႔္သတ္ထားေသးသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘဏ္လုပ္ငန္းတြင္ ေျမသည္လည္း အျငင္းပြားဖြယ္ရာ အျခားျပႆနာ တခု ျဖစ္သည္။ ဗဟိုဘဏ္က အျခားနည္းလမ္းမ်ားအား လက္မခံေသာေၾကာင့္ ဘဏ္ေခ်းေငြမ်ား အားလုံးနီးပါးတြင္ ေျမ သို႔မဟုတ္ အေဆာက္အအုံကို အေပါင္ထားၾကသည္။ ေရာင္းလိုအားမ်ားလာေသာေၾကာင့္ ရန္ကုန္ရွိ ႐ုံးခန္းႏွင့္ လူေနအိမ္ခန္းငွါးခမ်ားသည္ စီးပြားေရးေႏွးေကြးေနသည့္ လြန္ခဲ့ေသာ ၂ ႏွစ္အတြင္း ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း က်ဆင္းသည္။ ေျမေဈးမ်ားလည္း က်ဆင္းသည္။
ေျမေဈးက်ေသာ္လည္း ဘဏ္လုပ္ငန္းကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနသူ အမ်ားစုက ေနာက္ထပ္ ဘဏ္လုပ္ငန္းအက်ပ္အတည္း တခု ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု မယူဆၾက။ “ခုခ်ိန္ထိေတာ့ ႀကီးႀကီးမားမား သက္ေရာက္မႈ မရွိပါဘူး”ဟု ပိုင္ဆိုင္မႈအားျဖင့္ တတိယ အႀကီးမားဆုံးျဖစ္ေသာ CB ဘဏ္ အမႈေဆာင္ အရာရွိခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္လင္းက ေျပာသည္။ “က်ေနာ္တို႔ေျမကို တန္ဖိုး ျဖတ္ရင္ေဈးကြက္ေပါက္ေဈးထက္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလ်ာ့ျဖတ္ၿပီး အဲဒီတန္ဖိုးရဲ႕ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ကေန ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ထုတ္ေခ်းလို႔ သက္ေရာက္မႈ မရွိတာ” ဟု ရွင္းျပသည္။
+++ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ ဘဏ္လုပ္ငန္း +++
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အျခားေသာ ဘဏ္ႀကီးမ်ားကဲ့သို႔ပင္ CB ဘဏ္သည္ လြန္ခဲ့ေသာ ေလး၊ ငါးႏွစ္အတြင္း ဒစ္ဂ်စ္တယ္ ဘဏ္လုပ္ငန္းကို အေလးထားၿပီး အလ်င္အျမန္ ႀကီးမားက်ယ္ျပန႔္လာသည္။ ၎တို႔၏ မိုဘိုင္းဘဏ္လုပ္ငန္း ဝန္ေဆာင္မႈကို အသုံးျပဳသူ ငါးသိန္း ရွိသည္ဟု CB ဘဏ္က ေျပာသည္။ “အခု က်ေနာ္တို႔ ဝန္ေဆာင္မႈေတြရဲ႕ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ဒစ္ဂ်စ္တယ္ ဘဏ္လုပ္ငန္းကေန လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္” ဟု ဦးေက်ာ္လင္းက ေျပာသည္။ ထိုသို႔ေသာ ကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ ဘဏ္ခြဲ ၂၀၆ ခုရွိၿပီး နံနက္ ၉ နာရီမွ ညေန ၃ နာရီ အထိသာ ဖြင့္ေသာ ဘဏ္တခုအတြက္ အားတက္စရာျဖစ္သည္။ “ဒစ္ဂ်စ္တယ္ဘဏ္လုပ္ငန္းဟာ က်ေနာ္တို႔အတြက္ အေရးပါသလို က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အနာဂတ္လည္း ျဖစ္တယ္”ဟု သူက ေျပာသည္။
ဒစ္ဂ်စ္တယ္လမ္းေၾကာင္းျဖင့္ ဘဏ္လုပ္ငန္းကို လြယ္ကူေအာင္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဘဏ္အသုံးျပဳျခင္း မရွိေသးေသာသူမ်ားကို စြဲေဆာင္ေသာ နည္းလမ္း တခုျဖစ္ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံ၏ ႀကီးမားလွေသာ တရားမဝင္ ေငြေၾကး ေဈးကြက္ကို အသုံးခ်ရန္ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္စရာ အမ်ားအျပား ရွိေနေသးသည္ဟု က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္ ယူဆမႈမ်ား လည္း ရွိသည္။ ႏိုင္ငံ၏ စုစုေပါင္းအမ်ိဳးသားထုတ္လုပ္မႈ – GDP သည္ ေဒၚလာ ၇၀ ဘီလွ်ံရွိၿပီး ကုန္စည္ ဝယ္ႏိုင္စြမ္းအားမွ်ေျခမွာ ေဒၚလာ ၂၉၀ ဘီလ်ံရွိသည္ဟု ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကး ရန္ပုံေငြအဖြဲ႕ – IMF က ခန႔္မွန္းသည္။ ဗဟိုဘဏ္အေနျဖင့္ ေမွာင္ခိုေဈးကြက္မွ ေဒၚလာမ်ားကို ဘဏ္မ်ားသို႔ ေရာက္လာေအာင္ အလြယ္တကူ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည္ဟု ဘဏ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေျပာသည္။
” ေဒသတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ႏိုင္ငံျခားဝင္ေငြကို တရားဝင္ လမ္းေၾကာင္းက ျပန္ပို႔ေစတဲ့ အစီအစဥ္ေတြ ဒါမွမဟုတ္ တရားဝင္ ဖြင့္ခြင့္ ရထားတဲ့ ျပည္တြင္းဘဏ္ေတြကတဆင့္ အပ္ႏွံေစတဲ့ စည္းကမ္းခ်က္ မရွိတဲ့ တခုတည္းေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္တယ္” ဟု Aya ဘဏ္မွ အဇီမတ္ဒင္ က ေျပာသည္။ “ႏိုင္ငံျခားဝင္ေငြ ျပန္ပို႔ၿပီး ဘဏ္ေတြမွာ အပ္ႏွံေစတဲ့စနစ္ဟာ တရားဝင္ေဈးကြက္ထဲကို ေဒၚလာေတြ ပိုမိုေရာက္ရွိေစၿပီး ျပည္တြင္းဘဏ္ အခ်င္းခ်င္း ေရာင္းဝယ္မႈေဈးကြက္ကိုလည္း ပိုမိုႀကံ့ခိုင္ေစႏိုင္တယ္”ဟုလည္း ေျပာသည္။
+++ SME လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ား +++
ျမန္မာ့စီးပြားေရးအတြက္ အက်ိဳးအျမတ္ မ်ားႏိုင္ေျခရွိေသာ အျခားလုပ္ငန္း တခုမွာ ႏိုင္ငံတြင္ မွတ္ပုံတင္ထားေသာ ကုမၸဏီ မ်ား၏ ၉၈ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ လုပ္သားအင္အားစု၏ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိေသာ အေသးစား အလတ္စား လုပ္ငန္းမ်ားကို ေငြထုတ္ေခ်းရာတြင္ ဘဏ္မ်ားကို ပိုမို လြတ္လပ္ခြင့္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ အေသးစား၊ အလတ္စားလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ လယ္သမား အမ်ားစုတို႔သည္ တလလွ်င္ အတိုး ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ်ျဖင့္ တရားမဝင္ေသာ က႑မွ ေခ်းယူေနၾကရသည္။ ဗဟိုဘဏ္၏ အေရးအႀကီးဆုံး စည္းမ်ဥ္း ႏွစ္ခုျဖစ္ေသာ အေပါင္ပစၥည္းအျဖစ္ ေျမကိုသာ လက္ခံေရးႏွင့္ ေခ်းေငြသက္တမ္း တႏွစ္(ယခု သုံးႏွစ္) သာ ခြင့္ျပဳေရးတို႔သည္ ထိုက႑မ်ားသို႔ ဘဏ္မ်ား၏ ထုတ္ေခ်းေငြကို ကန႔္သတ္ျဖတ္ေတာက္ေနသည္။
“ေယဘုယ်ေျပာရရင္ အပ္ေငြက လူထုဆီကေနလာၿပီး ထုတ္ေခ်းေတာ့ အေပါင္ပစၥည္းရွိသူကိုသာ ထုတ္ေခ်းလို႔ရေတာ့ ဆင္းရဲသားေတြရဲ႕ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာမႈကို သူေဌးေတြဆီ လႊဲေပးသလို ျဖစ္ေနတယ္”ဟု ႐ိုးမဘဏ္မွ ေဘာ့ရွာ က ေျပာသည္။ “ေငြထုတ္ေခ်းႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ယုံၾကည္ေလာက္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသား သန္းနဲ႔ခ်ီရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြက ခြင့္မျပဳလို႔ သူတို႔ကို ေငြထုတ္မေခ်းႏိုင္ဘူး”ဟုလည္း ေျပာသည္။
ထိုကိစၥအတြက္ အေျဖမွာ ဘဏ္မ်ားသည္ ၎တို႔၏ တာဝန္သိသိ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေသာစြမ္းရည္ကို ျပသသည္အထိ ၎တို႔ ေငြစာရင္းရွင္းတမ္း၏ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကို အေသးစား၊ အလတ္စားလုပ္ငန္းမ်ားသို႔ အေပါင္အာမခံမပါဘဲ စိတ္ႀကိဳက္အတိုးႏႈန္းျဖင့္ ေခ်းခြင့္ ဗဟိုဘဏ္က ခြင့္ျပဳေပးေရးျဖစ္သည္ဟု သူက ေျပာသည္။
ထိုသို႔ေသာ ကန႔္သတ္ခ်က္မ်ားရွိေသာ္လည္း ျမန္မာဘဏ္မ်ားသည္ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ – ADB၊ အေမရိကန္အကူအညီေပးေရးေအဂ်င္စီ- USAID၊ ဂ်ပန္ ႏိုင္ငံတကာပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရး ေအဂ်င္စီ – JICA၊ ဂ်ာမန္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေအဂ်င္စီ – GIZ ႏွင့္ အစိုးရ၏ အကူအညီျဖင့္ ျပဳလုပ္ေသာ အကူအညီေပးေရးအစီအစဥ္မ်ားမွတဆင့္ အေသးစား၊ အလတ္စားလုပ္ငန္း မ်ားကို ေငြထုတ္ေခ်းရန္ နည္းလမ္းမ်ား ရွာၾကသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ CB ဘဏ္ႏွင့္ အေသးစား၊ အလတ္စား လုပ္ငန္း မ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္တို႔သည္ အေသးစား၊ အလတ္စား လုပ္ငန္းမ်ားအား အေပါင္ပစၥည္းမဲ့ ေခ်းေငြမ်ား ထုတ္ေပးၾကၿပီး အစိုးရက ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ အႏၲရာယ္မ်ားသည္ဟု ယူဆသည္။
တႏိုင္ငံလုံး ဘဏ္ခြဲေပါင္း ၅၁၁ ခု ႏွင့္ ATM ေငြထုတ္စက္ ၁၀၈၅ ခုရွိေသာ ထိပ္တန္းဘဏ္ျဖစ္သည့္ KBZ ဘဏ္ႏွင့္ CB ဘဏ္တို႔သည္ အေသးစား၊ အလတ္စားလုပ္ငန္း ေခ်းေငြဌာနမ်ား ထူေထာင္ထားသည္။ “ဘဏ္လုပ္ငန္းက တဆင့္ ႏိုင္ငံမွာ ဘဝအရည္အေသြး တိုးတက္ေအာင္လုပ္ဖို႔ ရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ႔ ရာႏႈန္းျပည့္ ဘ႑ာေရးအရ အက်ဳံးဝင္မႈရွိေအာင္ျပဳလုပ္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ထားတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ထိပ္တန္းဘဏ္အေနနဲ႔ KBZ ဘဏ္ဟာ အေသးစား၊ အလတ္စားလုပ္ငန္းေတြ အတြက္ ဘ႑ာေရးနဲ႔ ရင္းျမစ္ေတြ အသုံးျပဳႏိုင္ေအာင္ လုပ္ေပးေနတယ္” ဟု KBZ ဘဏ္၏ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ မိုက္ ဒီႏိုမာကေျပာသည္။ “က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ တေနရာထဲမွာ လုပ္ငန္းအားလုံးၿပီးစီးေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ေပးတဲ့ အေသးစား အလတ္စား ဘဏ္လုပ္ငန္းဌာနဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို အႀကံဉာဏ္ေပးျခင္းနဲ႔ လုပ္ငန္းအစပ္အဟပ္ျဖစ္ေစမႈ၊ အေသးစား အလတ္စား စီးပြားေရး လုပ္ငန္း စြန႔္ဦးတီထြင္တတ္ေရးနဲ႔ ဘ႑ာေရးအေျခခံ နားလည္တတ္ေျမာက္ေရး ေလ့က်င့္ေပးျခင္း၊ အစိုးရရဲ႕ အေသးစား၊ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အႀကံဉာဏ္နဲ႔ ဝန္ေဆာင္မႈေပးေရး စတဲ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္အတိုင္း ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈေတြကို တႏိုင္ငံလုံးမွာ ေပးေနတယ္” ဟုလည္း ရွင္းျပသည္။
+++ ျပည္ပ စိတ္ဝင္စားမႈ +++
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဥပေဒျပဳေရးဆိုင္ရာ စံခ်ိန္ခ်ိဳးမႈမ်ားအနက္ တခုအျဖစ္ ျမန္မာလႊတ္ေတာ္သည္ ကုမၸဏီမ်ား ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ၿပီး ျပည္ပလုပ္ငန္းမ်ားက ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိပိုင္ဆိုင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကို ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းအျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္း ဝင္ခြင့္ရၿပီး ျပည္တြင္း ကုမၸဏီမ်ား ရရွိသည့္ အခြင့္ထူးမ်ား ခံစားခြင့္ရလာသည္။ ထိုဥပေဒသည္ ဩဂုတ္လတြင္ စတင္အသက္ဝင္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရၿပီး ျပည္ပဘဏ္မ်ားသည္ ျပည္တြင္းဘဏ္မ်ားတြင္ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ပိုင္ဆိုင္လာႏိုင္သည္။
လတ္တေလာတြင္ တင္းက်ပ္လွေသာ Basel III ႏိုင္ငံတကာ ဘဏ္လုပ္ငန္း စည္းကမ္းခ်က္မ်ားအရ လုပ္ကိုင္ေနရေသာ အေနာက္ႏိုင္ငံဘဏ္မ်ားသည္ စိတ္ပါဝင္စားမႈ မရွိႏိုင္ေပ။ အာရွဘဏ္မ်ားသည္ပင္ ျပည္တြင္းဘဏ္မ်ားတြင္ ရွယ္ယာ အနည္းစု ရယူရန္ ၂ ႀကိမ္စဥ္းစားေနရသည္။ “ထိုင္ဝမ္တို႔၊ ထိုင္းတို႔၊ ေတာင္ကိုရီးယားတို႔က လိုင္စင္အခြင့္အေရး လက္လြတ္သြားတဲ့ အာရွဘဏ္ေတြက ရွယ္ယာ အမ်ားစု ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရရင္ စိတ္ဝင္စားမွာ။ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကို စိတ္ဝင္စားမွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ အမႈေဆာင္အရာရွိတဦးက ေျပာသည္။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ၾကားတြင္ ဗဟိုဘဏ္သည္ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ ၁၃ ခုကို လိုင္စင္ခ်ထားေပးေသာ္လည္း ဘဏ္ခြဲ တခုသာ ဖြင့္ခြင့္ေပးၿပီး ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီမ်ားကိုသာ ေငြေခ်းခြင့္ေပးသည္။ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္မ်ားသည္လည္း ဗဟိုဘဏ္ ဥကၠဌသစ္က လုပ္ေဆာင္ေစလိုေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား ရွိၾကသည္။ ကနဦးအေနျဖင့္ ၎တို႔သည္ ထိန္းခ်ဳပ္ခံ ေငြရင္း ေဒၚလာ သန္း ၄၀ ကို ပယ္ဖ်က္ေပးေစလိုၿပီး ယင္းေငြကို ေခ်းေငြအျဖစ္ သုံးလိုၾကသည္။ ေခ်းယူသူ တဦးတည္းကို ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ ပိုမိုမေခ်းရန္ ကန႔္သတ္ခ်က္ကိုလည္း ႐ုပ္သိမ္းေစလိုသည္။ ယင္းသည္ ႀကီးမားေသာ ႏိုင္ငံစုံ လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားက ေငြလိုလွ်င္ ထုတ္ေခ်းႏိုင္သည့္ ဘဏ္မ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို ကန႔္သတ္သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။ အေရး အႀကီးဆုံးမွာ ျပည္ပဘဏ္မ်ားသည္ ျပည္တြင္း ကုမၸဏီမ်ားကို ေငြထုတ္ေခ်းလိုျခင္းျဖစ္သည္။
“က်ေနာ့္ ပုဂၢလိက အျမင္အရ ေျပာရရင္ ႏိုင္ငံျခား ဘဏ္ေတြ ပိုမိုႀကီးမားတဲ့ အခန္းက႑က ပါေစခ်င္တယ္။ သူတို႔က ျပည္တြင္း ကုမၸဏီေတြကို ေငြေခ်းလို႔ မရေပမယ့္ တကယ္ ေခ်းေငြလိုေနတာက ျပည္တြင္းကုမၸဏီေတြ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ သူတို႔မွာ ျပည္တြင္းဘဏ္ေတြထက္ ေငြပိုရွိတယ္” ဟု ေရွာင္တန္းနဲက ေျပာသည္။
သူသည္ ျပည္ပ အာမခံလုပ္ငန္းမ်ားကို ခြင့္ျပဳေရးကို လြန္စြာ လိုလားသူလည္း ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔လုပ္မည္ကို ျပည္တြင္း အာမခံ လုပ္ငန္းမ်ားက ဆန႔္က်င္ၾကသည္။ “သူတို႔ေတြက ျပည္ပအာမခံ လုပ္ငန္းေတြက ေငြရင္းထုတ္ေပးတဲ့ ဖက္စပ္ပုံစံမ်ိဳးကိုပဲ လိုခ်င္ၾကပုံရတယ္။ ဒါက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အစဥ္အလာ ႏိုင္ငံေရး ျငင္းခုံမႈ ျဖစ္ေနၿပီ။ ပိုမိုက်ယ္ျပန႔္တဲ့ ျပႆနာရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေပါ့” ဟု ေျပာဆိုသည္။
Credit: The irrawaddy
