အေဆာက္အဦး တစ္ခုကုိ စတင္ခ်ိန္ ေၿမသားႏွင့္ ပထဆုံးထိေတြ႕ေသာ အစိတ္အပုိင္းကုိ အုတ္ၿမစ္ဟု ေခၚႀကသည္။ သစ္သားၿဖင့္ တည္ေဆာက္ေ သာ အိမ္မ်ားအတြက္ ေၿမစုိက္တုိင္ ထူၿခင္းသည္ပင္ အုတ္ၿမစ္စီဟု ေခၚဆုိႏုိင္ သည္။ ၿမန္မာ့ဓေလ့မွာ ဥရုတုိင္ကုိ စတင္ထူေလ့ရွိကာ အရပ္မ်က္ႏွာအလုိက္ အမည္ မ်ား ေပးထားႀကသည္။
ဥရုတုိင္ အေရွ႕ေၿမာက္ အရပ္
စုံပင္လယ္ အေရွ႕ေတာ င္အရပ္
ႀကဌန္း (ဖုိ) ေၿမာက္ အရပ္
ႀကဌန္း(မ) ေတာင္ အရပ္
ကုဗမၻီး အေနာက္ေၿမာက္ အရပ္
သေၿဗ အေနာက္ေတာင္ အရပ္
အခ်ိဳ႕ကလည္း အေရွ႕ေတာင္ အရပ္က တုိင္ကုိ ဥရုတုိင္ ဟုေခၚႀကသလုိ အေရွ႕ေၿမာက္ အရပ္တုိင္ကုိလည္း ဥရုတုိင္ ဟုေခၚႀကေပမဲ့ ေရွးေဟာင္း လက္မူ ပညာ ေပါင္းခ်ဴပ္ က်မ္းတြင္မူ ဥရုတုိင္ အား အေရွ႕ေၿမာက္အရပ္ဟု သတ္မွတ္ထားသည္။
ႀကီးၿကယ္ၿမင့္ၿမတ္သည္ဟု အဓိပၸါယ္ရေသာ ဥရုသည္ အေရွ႕ေၿမာက္ အရပ္ က စတင္ရကာ တနဂၤေႏြအရပ္ၿဖစ္ၿပီး ေနမင္း ကုိ ကုိယ္စားၿပဳ သည္။ေနမင္း သည္ လူႏွင့္သတၱ၀ါအားလုံး အတြက္ အလင္းေရာင္ အေပးႏုိင္ ဆုံးၿဖစ္ကာ အသက္ ရွင္သန္ဖုိ႕ အတြက္ အလုိအပ္ဆုံးၿဖစ္သည္။
တြင္းစာေကၽြးၿခင္း
အုတ္ၿမစ္ မစီမွီ တြင္းမ်ား အတြင္းသုိ႕ ရတနာမ်ားၿဖင့္ စီမံထားေသာ ေရႏွင့္ ရတနာမ်ား ႀကဲခ်ႀကရသည္။ တြင္းစာေက်ြးၿခင္းဟုေခၚသည္။ တြင္းစာေက်ြးပုံ မွာ...........
ဥရုတုိင္.... ေႀကးနီ
စုံပင္လယ္ ......သံ
ႀကဌန္း (ဖုိ) .....ခဲ
ႀကဌန္း(မ)....... ေႀကး၀ါ
ကုဗမၻီး....... ေႀကး၀ါ
သေၿဗ .......ခဲမၿဖဴ
စသည္တုိ႕အားခံၿပီးမွ တုိင္ထူရပါသည္။
တနဂၤေႏြေထာင့္ ဥရုတုိင္ အတြင္းမွာ ေႀကးနီတြင္းစာေက်ြးၿခင္းမွာ တနဂၤေႏြ ၿဂဳိဟ္အစြမ္း သတၱိကုိ အမ်ားဆုံး စုပ္ယူစြမ္းေသာ ေႀကာင့္ၿဖစ္ သည္။ တုိင္ထူရာတြင္ အုန္း ၊ဌက္ေပ်ာ ခ်ိ္တ္ဆြဲသည္လည္း ရွီပါတယ္။
ေရႊေငြ အုတ္ မ်ားကုိ ရတနာ ကုိးပါး စီၿခယ္ထားေသာ အုတ္ခ်ပ္ မ်ားကုိ မိမိ လုိေသာ ဓါတ္ အတြက္ သက္ဆုိင္၇ာ အရပ္ မ်က္ႏွာ မ်ား မွစတင္ၿပီး စဥ္လာ အတုိင္း စီခ်ထားသည္။
ထုိ႕အၿပင္ အလယ္ဗဟုိတြင္ စီထားေသာ ရတနာ အုတ္ ၏ အေရွ႕တည္႔ တည့္ ကပ္လ်က္ေနရာတြင္ ရွိေသာ တြင္းထဲတြင္ န၀ရက္ ကုိးပါး အစီစဥ္ အတုိင္း စီၿခယ္ ထည့္သြင္း ကာေက်ာက္မ်က္ ရတနာကုိးပါး ပါ၀င္သည့္ ရတနာႀကုတ္ကုိ ထည့္သြင္းၿမဳပ္ႏွံရပါမည္။
ထုိ႕ေနာက္ သမိုင္းေမာ္ကြန္းမွတ္တုိင္ အေနၿဖင့္ အခ်ိန္ေကာင္း၊ အခါမွန္ တြက္ခ်က္ ထားေသာ ႀတီစကၠဇာတာ ႏွင့္အဓိပတိ နကၡတ္ ပါ ကဗၺည္းေမာ္ကြန္းေက်ာက္စာ မွတ္တမ္း ကုိ အလယ္ဗဟုိ တည့္တည့္ရွိ ရတနာအုတ္ စီခ် ထားေသာ အေပၚမွ ဖုံးအုတ္ စီစဥ္ ထည့္သြင္း ရမည္ ၿဖစ္ေႀကာင္း တင္ေပးလုိက္ရပါတယ္။
Credit: Winning Land