ကမာၻ႔အခ်မ္းသာဆုံး ပုဂၢဳိလ္လုိ႔ ဆုိလုိက္ရင္ ဘီဂိတ္စ္ ၊ ေရာခ့္ဖဲလား ၊ အင္ဒရူး ကာနယ္ဂ်ီ စတဲ့သူေဌးႀကီးေတြကုိ ေျပးျမင္မိၾကမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ အားလုံးနီးပါး လက္ခံထားတဲ့ ကမာၻ႔အခ်မ္းသာဆုံးသူရဲ႕ နာမည္ကုိေတာ့ မိတ္ေဆြၾကားဖူး ခ်င္မွ ၾကားဖူးမွာပါ။
သူဟာ ယေန႔အခ်မ္းသာဆုံး သူေဌးႀကီးဘီဂိတ္စ္ထက္ ၅ဆေက်ာ္ ခ်မ္းသာ သူျဖစ္ပါတယ္။ သူကေတာ့ မာလီအင္ပါယာရဲ႕ ဘုရင္ Mansa Musa ပဲျဖစ္ပါ တယ္။ ၁၃ရာစု၀န္းက်င္မွာ အုပ္စုိးခဲ့တဲ့ ၁၀ဆက္ေျမာက္ Mansa ဘုရင္ျဖစ္ ပါတယ္။ Mansa ကို Sultan(king),Conqueror,emperor စသျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ဘာသာျပန္ႏုိင္ပါတယ္။
Mansa Musa ရဲ႕ ဘုရင္နာမည္က Musa Keita I ျဖစ္ၿပီး သူ႔ကုိ ၁၂၈၀ခုႏွစ္ မာလီမွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ ၁၃၁၂ ခုႏွစ္ အသက္ ၃၂ႏွစ္အရြယ္မွာ ဘုရင္ Abubakari Keita II ကုိေအာင္ႏုိင္ၿပီးတဲ့ေနာက္ အေနာက္ အာဖရိက မာလီ ဘုရင္ျဖစ္လာပါတယ္။
မာလီႏုိင္ငံဟာ ယေန႔ေခတ္မွာ ႏုိင္ငံငယ္ေလးျဖစ္ေပမယ့္ သူ႔လက္ထက္မွာ တုန္းကေတာ့ မာလီႏုိင္ငံဟာ ဆား နဲ႔ ေရႊ အေျမာက္အမ်ားထြက္ၿပီး အလြန္ ၾကြယ္၀တဲ့ႏုိင္ငံျဖစ္ပါတယ္။
ကမာၻ႔ေရႊအမ်ားဆုံးထြက္ခဲ့တဲ့ေနရာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ Mansa Musa ရဲ႕ပုိင္ ဆုိင္မႈဟာ ေဒၚလာ တန္ဖုိးနဲ႔တြက္ရင္ ၄၀၀ဘီလ်ံေက်ာ္ကို ပုိင္ဆုိင္ခဲ့တာျဖစ္ပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ အနည္းဆုံးတြက္ခ်က္ထားျခင္းသာျဖစ္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ပုိင္ ဆုိင္မႈဟာ ဒီထက္မက မ်ားႏုိင္ေသးတယ္ လုိ႔ တြက္ခ်က္သူေတြက ဆုိၾကပါ တယ္။
အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက မာလီအင္ပါယာဟာ အတၱလန္တိတ္သမုဒၵရာကေန Chad ေရကန္အထိ မုိင္ေပါင္း ၂ေထာင္ေက်ာ္ က်ယ္ျပန္႔ၿပီး ယေန႔ ႏုိင္ဂ်ီးရီး ယား ၊ ခ်က္ဒ္(Chad) ၊ ႏုိင္ဂါ ၊ မာလီ ၊ ဘူရီကာဖာဆုိ ၊ ဂြာရာနာ ၊ ဂမ္ဘီယာ ၊ ဆီနီေဂါ ၊ မာရီတန္နီးယား အစရွိတဲ့ႏုိင္ငံေတြဟာ မာလီအင္ပါယာထဲမွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ Mansa Musa ဟာ ခရီးအလြန္ထြက္တဲ့ဘုရင္ျဖစ္ၿပီး မုိင္ေ ပါင္းေထာင္ခ်ီေအာင္ထြက္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလုိခရီးထြက္တဲ့အခါမ်ဳိးမွာ အေစ ခံ ေထာင္ နဲ႔ခ်ီၿပီး ေခၚယူကာထြက္ေလ့ရွိပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕အေစခံအားလုံးကို လည္း တန္ဖုိးႀကီးလွတဲ့ ပါရွားျပည္က ပုိးထည္ေတြကို ၀တ္ဆင္ေစပါတယ္။ ကုလားအုတ္ အေကာင္ ၈၀ နဲ႔ အတူ ေရႊ ေပါင္ ၃၀၀ ခန္႔ကုိလည္း ခရီးထြက္ ရင္ သယ္သြားေလ့ရွိပါတယ္။ သူသြားခဲ့တဲ့လမ္းတေလွ်ာက္မွာ လက္ေဆာင္ ပစၥည္းေတြကုိ အၿမဲေ၀မွ်ခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕အထင္ရွားဆုံးခရီးကေတာ့ မုိင္ေပါင္း ၄၀၀၀ ေက်ာ္ေ၀းတဲ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ႏုိင္ငံ မကၠာကုိ သြားခဲ့တဲ့ ခရီးျဖစ္ပါတယ္။
သူ႔လက္ထက္မွာ မာလီဟာ အႀကီးမားဆုံးထြန္းေတာက္ခဲ့တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ၿမဳိ႕ေတာ္ တင္ဘခ္တူဟာ အဲဒီအခ်ိန္က ယဥ္ေက်းမႈ နဲ႔ ကုန္သြယ္မႈ အထြန္းကားဆုံးၿမဳိ႕ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ပညာေရးကုိ တန္ဖိုးထားတဲ့ ဘု ရင္ျဖစ္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ၿမဳိ႕ေတာ္မွာ Sankore တကၠသုိလ္ကုိဖြင့္လွစ္ၿပီး ကမာၻတစ္ ၀န္းက ပညာသင္ဆုရေက်ာင္းသားေတြကို တက္ေရာက္သင္ယူေစခဲ့ပါတယ္။
သူဟာ အသက္ ၅၇ ႏွစ္အရြယ္ ၁၃၃၇ ခုႏွစ္မွာ ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။ သူ႔လက္ ထက္က မာလီအင္ပါယာကုိ အထြန္းေတာက္ဆုံးျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေ ပမယ့္ သူ႔ကုိဆက္ခံသူမ်ားရဲ႕လက္ထက္မွာေတာ့ လြဲမွားတဲ့စီမံမႈေတြ ၊ နယ္ခ်ဲ ႔ျခင္း နဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ Mansa Musa တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ အင္ပါ ယာႀကီး ပ်က္စီးခဲ့ရပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕နန္းေတာ္မရွိေတာ့ေပမယ့္ သူတည္ေ ထာင္ခဲ့တဲ့ အေဆာက္အဦးေတြ တကၠသုိလ္ေတြကေတာ့ ယေန႔တုိင္ရွိေနဆဲ ပါ။ သမုိင္းတေလွ်ာက္မွာ သူ႔ထက္ခ်မ္းသာတဲ့သူ ထပ္ေပၚလာဖုိ႔ ဆုိတာလည္း မျဖစ္ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ပါပဲ။
Credit: Thutazone
