၁။ (က) ေျမပိုင္ေျမ (ခ) ဘိုးဘြားပိုင္ေျမ (ဂ) ဂရန္ရွိေျမပုိင္ေျမ ဘိုးဘြားမိဘလက္ထက္ကပင္ ဓားမဦးခ်ပိုင္ဆိုင္လာ၍ လႊဲေျပာင္းဆက္ခံခြင္႔ရွိေသာ ေျမမ်ဳိးျဖစ္သည္။
(၁) ေျမအမည္ေပါက္ ကိုယ္တိုင္ေရာင္းခ်ခြင္႔ ရွိသည္။
(၂) ေျမအမည္ေပါက္ထံမွ အေမြဆက္ခံပိုင္သူက ေရာင္းခ်ခြင္႔ရွိသည္။
(၃) ေျမအမည္ေပါက္ထံမွ အေထြေထြကိုယ္စားလွယ္လႊဲစာ(သို႔) အထူးကိုယ္စားလွယ္လႊဲစာ လႊဲအပ္ျခင္းခံရသူက ေရာင္းခ်ခြင္႔ရွိသည္။
(၄) ေျမအမည္ေပါက္ထံမွ အေမြဆက္ခံပုိင္ဆိုင္သူထံမွ အေထြေထြကိုယ္စားလွယ္လႊဲစာ(သိို႔) အထူး ကိုယ္စားလွယ္ လႊဲစာ လႊဲအပ္ျခင္းခံရသူက ေရာင္းခ်ခြင္႔ ရွိသည္။ မွတ္ခ်က္(ေျမအမည္ေပါက္ထံမွအေမြဆက္ခံသူ မေသဆုံးမီႏွင္႔လႊဲစာ ျပန္လည္မရုပ္သိမ္းမီကာလအတြင္း)။
(၅) ေျမအမည္ေပါက္ထံမွ မွတ္ပုံတင္အေပးစာခ်ဳပ္ျဖင္႔ လက္ခံပိုင္ဆိုင္သူ က ေရာင္းခ်ခြင္႔ရွိသည္။
(၆) ေျမအမည္ေပါက္ပူးတြဲပိုင္ဆိုင္ၿပီး မွတ္ပုံတင္စြန္႔လႊတ္စာခ်ဳပ္ျဖင္႔ လက္ခံ ပိုင္ဆိုင္သူက ေရာင္းခ်ခြင္႔ရွိသည္။
(၇) ေျမဧရိယာတစ္ခုလုံး၏ ထက္၀က္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊တစ္စိတ္ တစ္ ပိုင္းေသာ္လည္းေကာင္း ၊ေျမဧရိယာတစ္ခု လုံးကိုေသာ္ လည္းေ ကာင္း ေရာင္းခ်ခြင္႔ရွိသည္။
(၈) မိမိ၀ယ္ယူလိုသည္႔ ေျမဧရိယာအစိတ္အပိုင္းအား ၀ယ္ခြန္ေဆာင္ၿပီး မွတ္ပုံတင္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆို၀ယ္ယူနိုင္သည္။
ေျမငွားဂရန္ေျမ
ေျမမ်ားကို စည္းကမ္းခ်က္သတ္မွတ္၍ အႏွစ္(၆၀) ၊ အႏွစ္(၉၀) ၊ ၂၅ ႏွစ္ အစရွိေသာ ႏွစ္ကာလအပိုင္း အျခားျဖင္႔ အငွားခ်ထားသည္႔ ေျမမ်ဳိးျဖစ္သည္။
(၁) ေျမအမည္ေပါက္က (၃)လတစ္ႀကိမ္ ေျမခြန္ေဆာင္ရသည္။
(၂) အေဆာက္အဦးရွိပါက (၃)လတစ္ႀကိမ္ အေဆာက္အဦးခြန္ ေဆာင္ရ သည္။
(၃) ေျမအမည္ေပါက္သူက ေရာင္းခ်ခြင္႔ ရွိသည္။
(၄) ေျမအမည္ေပါက္သူထံမွ အေမြဆက္ခံပိုင္ဆိုင္ခြင္႔ ရွိသူကေရာင္းခ်ခြင္ ႔ရွိသည္။
(၅) ေျမအမည္ေပါက္ထံမွ အေထြေထြကိုယ္စားလွယ္ လႊဲစာ(သို႔) အထူး ကိုယ္စားလွယ္လႊဲစာ လြႊဲအပ္ျခင္းခံရသူက ေရာင္းခ်ခြင္႔ရွိသည္။ မွတ္ခ်က္ (ေျမအမည္ေပါက္မေသဆုံးမီနွင္႔ လႊဲစာျပန္လည္မရုမ္သိမ္းမီကာလအတြင္း)။
(၆) ေျမအမည္ေပါက္၏ အေမြဆက္ခံပိုင္ဆိုင္ခြင္႔ရွိသူထံမွ အေထြေထြ ကိုယ္စားလွယ္လႊဲစာ(သို႔) အထူးကိုယ္စားလွယ္ လႊဲစာ လႊဲအပ္ျခင္း ခံရသူ က ေရာင္းခ်ခြင္႔ရွိသည္။
(၇) ေျမအမည္ေပါက္ထံမွ မွတ္ပုံတင္ အေပးစာခ်ဳပ္ျဖင္႔ လက္ခံပိုင္ဆိုင္သူ က ေရာင္းခ်ခြင္႔ရွိသည္။
(၈) ေျမအမည္ေပါက္ပူးတြဲပိုင္ဆိုင္ၿပီး မွတ္ပုံတင္စြန္႔လႊတ္စာခ်ဳပ္ျဖင္႔ လက္ခံ ပိုင္ဆိုင္သူက ေရာင္းခ်ခြင္႔ ရွိသည္။
(၉) ေျမဧရိယာတစ္ခုလုံးကုိေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထက္၀က္ကိုေသာ္ လည္ေကာင္း၊တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကိုေသာ္လည္း ေကာင္း ေရာင္းခ်ခြင္႔ရွိသည္။မွတ္ခ်က္(ေရာင္းခ်သည္႔အစိတ္အပိုင္းအတြက္ ဂရန္ခြဲေလွ်ာက္ထား နိုင္ေ သာ္လည္းမ်က္နွာစာအနည္းဆုံးေပ(၂၀)ရွိရန္ႏွင္႔စတုရန္းေပ(၁၂၀၀)ရွိရန္လိုသည္။
(၁၀) မိမိ၀ယ္ယူလုိသည္႔ ေျမဧရိယာအစိတ္အပုိင္းအား၀ယ္ခြန္ေဆာင္ၿပီး မွတ္ပုံတင္စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆို၀ယ္ယူနိုင္သည္။
ပါမစ္ေျမ
စည္ပင္၀ေျပာမႈမရွိေသးသည္႔ေနရာမ်ားတြင္ စည္းကမ္းခ်က္ျဖင္႔ သုံးစြဲခြင္ ႔ျပဳထားသည္႔ အိမ္ယာေဆာက္လုပ္ေနထိုင္ခြင္႔ ခ်ေပးထားေသာ ေျမမ်ိဳးျဖစ္ သည္။
(၁) ပါမစ္အမည္ေပါက္သူက ေရာင္းခ်ခြင္႔ရွိသည္။
(၂) ပါမစ္အမည္ေပါက္သူထံမွ စာခ်ဳပ္အဆက္ဆက္ျဖင္႔ ၀ယ္ယူထားသူ က ေရာင္းခ်ခြင္႔ရွိသည္။
(၃) ပါမစ္ေျမကို စာခ်ဳပ္အဆက္ဆက္ျဖင္႔ ၀ယ္ယူထားသူက ေျမငွား ဂ ရန္ ေလွ်ာက္ထားနိုင္သည္။
(၄) ေျမငွားဂရန္တြင္ ေလွ်ာက္ထားသူအမည္ျဖင္႔သာ ရရွိပါသည္။
လုိင္စင္ေျမ
ၿမိဳ႕ႏွင္႔ရြာမ်ားအက္ဥပေဒအရ သတ္မွတ္သည္႔ေျမမ်ိဳးျဖစ္ၿပီး စည္းကမ္း ခ်က္ျဖင္႔ ယာယီသုံးစြဲခြင္႔ေပးေသာ ေျမမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ ဥယ်ာဥ္ၿခံေျမ၊ စိုက္ ပ်ဳိးေျမ၊ လယ္ယာေျမမ်ားသည္ လုိင္စင္ေျမမ်ားျဖစ္ပါသည္။လယ္ယာေျမတြင္ အသုံးမ၀င္ေၾကာင္း ၀န္ခံခ်က္ လက္မွတ္ ရရွိၿပီး လန(၃၉)ထြက္ရွိေျမနွင္႔ အိမ္ယာေျမ သတ္မွတ္သည္႔ ၃(ခ) ထြက္ရွိ ေျမမ်ားကို ေျမငွား ဂ ရန္ ေလွ်ာက္ထားလွ်င္ ေျမငွား စာခ်ဳပ္ ထုတ္ေပး ပါသည္။
အိမ္အမ်ိဳးအစားမ်ား
၁။ Hall Type = အခန္းဖြဲ႕စည္းထားျခင္း မရိွျခင္းကို ေခၚသည္။
၂။ BN =ေအာက္ေျခအုပ္ခံ၍ ပ်ဥ္ေထာင္အိမ္ တည္ေဆာက္ထားျခင္း ကို ေခၚသည္။
၃။ PT =သစ္သားမ်ားျဖင့္သာ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ထားျခင္းကို ေခၚသည္။
၄။ RC =အုပ္၊ ဘိလပ္ေျမ၊ သံ၊ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ထားျခင္းကို ေခၚသည္။
Credit: Property-Journal
