အတိုးႏႈန္း ႏွင့္ စီးပြား၀င္ေငြတြက္ခ်က္နည္း အေႀကာင္းသိေကာင္းစရာ

စီးပြားေရသမားမ်ား အလုပ္လုပ္ရာ တြင္ မိမိလုပ္ေသာ လုပ္ငန္း ဘယ္ေလာက္အတိုးကိုက္သလဲ ဆိုတာကို ေပသီး ျပန္ေခါက္ႀကပါ တယ္။ ဥပမာ ၃ က်ပ္တိုးလား? ၅ က်ပ္တိုးလာ? ၁၀က်ပ္တိုးလား? သူမ်ားဆီမွ ေငြ မေခ်းပဲ ကိုယ္ပိုက္ဆံႏွင့္ ကိုယ္လုပ္ေသာ္လည္း မိမိလုပ္ငန္း အတိုးဘယ္ေလာက္ကိုက္လဲဆိုတာ လခ်ဳပ္ ႏွစ္ခ်ဳပ္ တြက္ႀကေပသည္။ တြက္ဘို႕လဲလိုပါသည္ ဒါမွလဲ မိမိ လုပ္ငန္း တိုးတက္မူ႕ဆုတ္ယုတ္မူ႕ သိနိုင္ပါသည္။ တခ်ိဳ႕စနစ္မက်ေသာ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား က ok ok နဲ႕ အခ်ိန္ တန္ေသာ မok ဘဲ ျပဳတ္သြားပါေတာ့သည္။ ဘာျဖစ္လို လဲဆိုေတာ့ စနစ္တက် တလတခါ တႏွစ္တခါ စာရင္းမခ်ဳပ္လို႕ပါ။ စာရင္းျပန္ ခ်ဳပ္ျခင္း အားျဖင့္ အရူံးအျမတ္ ကိုဦးစြာ သိရပါလိမ္မည္။ ok ျမတ္ပါ တယ္ ေနာက္တဆင့္ ဘယ္ အတိုးနဲ႕ ကိုက္ပါသလဲ? ၂၀ တိုးေလာက္ ကိုက္ရင္ okပါတယ္။ ၃က်ပ္ တိုးကိုက္ရင္ သိပ္မေကာင္းဘူးေပါ့။ ကိုယ္ေငြလိုလို႕ လွယ္ရင္ ေရႊ အေပါင္ေလးေပးမွ ၃က်ပ္တိုးနဲ႕ ဆြဲလို ရမွာကိုး ဒီေတာ့ ၃က်ပ္တိုး နဲ႕ ကိုက္ရင္ အရင္းပဲ အေပါင္ဆိုင္ကို လုပ္ေကြ်းလိုက္တာပဲလို႕သတ္မွတ္ပါတယ္။ အခု ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဘဏ္တိုး (ဘဏ္ေငြအပ္ထားရင္ ဘဏ္ကေပးေသာ အတိုးႏႈန္း) ေတာင္ သိပ္မကိုက္ျခင္ဘူး ဟု ျငီးတဲ႕သူမ်ားပါသည္။ တကယ္လဲ အဲ႕ဒီလို ျဖစ္ေနႀကပါသည္။

ေျမကြက္ ေရာင္းဝယ္ လုပ္ေနသူ ရဲ႕စကား သူဟိုတေလာက ေနရာတခု မွာ ၈၀×၈၀ ေျမကြက္ တကြက္ ကို ၂၄၀၀ သိန္း နဲ႕ ဝယ္လိုက္ပါတယ္။ အခုေျခာက္လ ေလာက္ႀကာ ေတာ့ သိန္း၂၅၅၀ လာေပးပါတယ္။ က်ြန္ေတာ္က " မင္းေထာျပီ " ဆိုေတာ့ "ဘယ္ကေထာရမွာတုန္း ရူံးေနတာ" " ေဟ" ဆိုေတာ့ သူက စိတ္ရွည္လက္ရွည္ တြက္ျပပါတယ္။ သူ႕မိတ္ေဆြ ဆီမွာ ထားရင္ ၁က်ပ္ ၂၅ျပား အတိုးရေႀကာင္း သိန္း၂၄၀၀ ကို ေျခာက္လထားရင္ အတိုးရပံုတြက္ျပပါတယ္။ ပထမလ သိန္း၂၄၀၀ မွာ ရရွိေသာ အတိုး သိန္း ၃၀ ရပါတယ္ ဒုတိယလ သိန္း ၂၄၃၀ မွာ အတိုး သိန္း၃၀.၃၇ ရပါတယ္ တတိယလ သိန္း ၂၄၆၀.၃၇ မွာ အတိုး သိန္း ၃၀.၇၅ စတုထၱလ သိန္း ၂၄၉၁.၁၂ အတိုး သိန္း ၃၁.၁၃ ပဥၥမလ သိန္း ၂၅၂၁.၂၅ အတိုး သိန္း ၃၁.၅၁ ဆ႒မလ သိန္း ၂၅၅၁.၇၆ အတိုး သိန္း ၃၁.၈၉ ေျခာက္လ အပ္ျပီ ရရွိမဲ႕ တိုးရင္းေပါင္း သိန္း ၂၅၈၃.၆၅ ျဖစ္ပါတယ္။

"အဲ႕ဒီေတာ့ လက္ရွိ ရတဲ႕ေဈးက ၃၃ သိန္းေလာက္ ရူံးေနေႀကာင္း ဒါေတာင္ အတိုးႏႈန္းကို ၁က်ပ္ ၂၅ျပား ႏႈန္းနဲ႕သာ တြက္ ထားေႀကာင္း တကယ္လို အျပင္မွာ ၃က်ပ္တိုး နဲ႕ ယူျပီး ဝယ္ထားတာ ဆိုရင္ အရူံး ျပေနျပီ ျဖစ္ေႀကာင္းရွင္းျပေတာ့ နားေထာင္ရင္း ကြ်န္ေတာ္ တကိုယ္ လံုး ေခြ်းေတြ ျပန္လာလို႕ သူငယ္ခ်င္းက တစ္ရူးေပပါ ဆဲြထုတ္ေပး ျပီး " ဟာ မင္းဘယ္လိုျဖစ္တာလဲ ေခြ်းေတြ အရမ္းထြက္ေနပါလား? " သူနဲ႕ လမ္းခြဲျပီး အတိုးႏႈန္း ရဲ႕ လုပ္ငန္းေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မူ႕ ကို စဥ္းစားရင္ ေခြ်းေတြ ထပ္ထြက္လာပါတယ္။ လက္လီဆိုင္မ်ား နဲ႕ အတိုးႏႈန္း ဆိုင္ခန္း တခန္းကို တလ ၆သိန္း နဲ႕ သိန္း၂၀၀ ရင္းျပီး လက္လီဆိုင္ ဖြင့္တယ္ ဆိုႀကပါစို႕။

ေရာင္းေကာင္းမေကာင္းေကာင္း တတေန႕ ပံုမွန္ထြက္ မဲ႕ စာရိတ္ တြက္ႀကည့္ရေအာင္

(1) မိတ္ေဆြ လုပ္အားခကို ၈၀၀၀ သတ္မွတ္ႀကစို႕

(2) အလုပ္သမား ႏွစ္ေယာက္ ေန႕စားခ 5000×2= 10000က်ပ္

(3) ေရဘိုးမီးဘိုး တရက္ 3000 ဘဲထားက်စို႕

(4) ထမင္းဟင္းစာရိတ္ 12000 ဘဲထားက်စို႕

(5)ဆိုင္ခန္းဌားခ တရက္ 20000

(6) အရင္း သိန္200 ကို 3က်ပ္ တိုး နဲ႕တရက္ေပးရမဲ႕အတိုး 20000

(7) စည္ပင္ အမူိက္ခြန္ 1000

သာေရး နာေရး က်န္မာေရး ပညာေရးစာရိတ္မ်ား ထည့္ မတြက္ေတာ့ပါဘူး။ မိမိေရာင္းတဲ႕ ကုန္ပစၥည္းမ်ား အေလအလြင့္ ထည့္ မတြက္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီစာရိတ္ေတြ က တေယာက္နဲ႕ တေယာက္ ကုန္က်စာရိတ္ မတူနိုင္ပါဘူး။ ကိုယ္ဟာကိုယ္ ထည့္ေပါင္းႀကပါ။ အဲ႕ဒီေတာ့ တေန႕ေရာင္းေကာင္းေကာင္း မေကာင္းေကာင္း မိတ္ေဆြရဲ႕ ထြက္ေငြက 74000 က်ပ္ ရွိပါတယ္။ ဒီေန႕ မိတ္ေဆြ အေရာင္းအဝယ္လုပ္ လို အျမတ္ေငြ 50000 ဆိုရင္ မိတ္ေဆြ 24000 အႏႈတ္ျပသြားပါျပီ။ အေရာင္း အဝယ္က ဒီေန႕ ေကာင္း တယ္ မနက္ျဖန္ မေကာင္းဘူး ဆိုတဲ႕သေဘာရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ လခ်ဳပ္နဲ႕ျပန္ဖမ္းရပါတယ္။ ရက္ 30 ပဲ သတ္မွတ္က်စို႕။ တလ မိတ္ ေဆြရဲ႕ ေသခ်ာတဲ႕ ထြက္ေငြက 2220000 က်ပ္ပါ။ မိတ္ေဆြရဲ႕ အျမတ္က သိန္း 40 ဆိုရင္ ဒီလ 17.8 ျမတ္ပါတယ္။ သာေရးနာေရး ပညာေရး က်န္းမာေရး ေမာ္ေတာ္ကားဆီ ဘိုး နုတ္လိုက္ရင္ ရူံးေတာင္ ရူံးမလားပဲ။

တခ်ိဳ႕ လက္လီဆိုင္မ်ား က ပစၥည္းေဈးကို % အေသ တင္ ေရာင္းတဲ႕ သူေတြ အတြက္ ေဖာ္ျမဴလာခ်ႀကည့္ရေအာင္ ဆိုပါစို႕ မိတ္ေဆြက ပစၥည္း အားလံုးကို 10% တင္ထားတယ္ေပါ့။ မိတ္ေဆြ ထြက္ေငြ ကာဘာျဖစ္ဘို႕ မိတ္ေဆြေရာင္းရေငြဟာ အနဲဆံုး တစ္သိန္း ကို တစ္ေသာင္းျမတ္ေတာ့ အနဲဆံုး ေရာင္ရေငြ က 780000ဘိုးရွိမွ မိတ္ေဆြ အရင္းရမွာဆို တဲ႕ အသိေလး ထည့္ထားလိုက္ရုံပါပဲ။ ရွင္းပါတယ္ေနာ္။

ေရႊ ဝယ္ေရာင္ နဲ႕ပတ္သက္လို႔ေျပာႀကည့္ရေအာင္ ဆိုႀကပါစို႕ မိတ္ေဆြ သိန္း210 ရင္းျပီး ေရႊသံုး တံု ဝယ္လိုက္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ေရႊေဈးက တစ္တံုးကို သိန္း70ေပါ့ ။ ေရႊ ကစားရင္ ေရႊနဲ႕ပဲ အရင္းသတ္မွတ္တာ အရွင္းဆံုးနဲ႕ အမွန္ဆံုးပါ။ တခ်ိဳ႕လဲ ယာယီဝင္ကစားသူက အရင္းကို ျမန္မာက်ပ္ ေသာ္လည္ ေကာင္း ေဒၚလာနဲ႕ေသာ္လည္းေကာင္း သတ္မွတ္က်ပါတယ္။

(1) ေရႊနဲ႕ သတ္မွတ္ရင္ ေရႊ 3 တံုး

(2) ျမန္မာေငြနဲ႕ သတ္မွတ္ရင္ က်ပ္ သိန္း 210

(3) ေဒၚလာနဲ႕သတ္မွတ္ရင္ 1200 ပဲ သတ္မွတ္က်စို႕

ေဒၚလာ $ 17500 ဒီေရႊ သံုးတံုး ကို အရင္းျပုျပီး အေရာင္း အဝယ္ လုပ္ရာ တလျပည့္တဲ႕ အခ်ိန္မွာ ေရႊေဈးက 780000 ေဈးျဖစ္ျပီး ေဒၚလာ ေဈးက ၁၂၃၀ ျဖစ္ေနသည္ ဆိုႀကပါစို႕

(1) မိတ္ေဆြ လက္ထဲမွာ ေရႊသံုးတံုး နဲ႕ အျမတ္ေငြ က်ပ္ 5 သိန္း ဆိုရင္ မိတ္ေဆြ ေသခ်ာတဲ႕ ၅သိန္္း ျမတ္သြားပါျပီ။

(2) မိတ္ေဆြလက္ထဲ မွာ က်ပ္ 225 သိန္း ေငြသားခ်ည္းပဲ က်န္တယ္ ဆိုရင္ မိတ္ေဆြ ေငြသား 15 သိန္း အျမတ္ျပေသာ္လည္း ေရႊ နဲ႕ တြက္ရင္ က်ပ္ 14 သိန္း အရူံး ေပၚသြားပါျပီ။

(3) မိတ္ေဆြ လက္ထဲမွာ ေဒၚလာ $ 18200 က်န္ခဲ႕ရင္ ေဒၚလာ အေနနဲ႕ ေျပာရင္ 700 ျမတ္ေသာ္လည္း ေရႊ သံုးတံုး နဲ႕ ျပန္တြက္ ရင္ ေဒၚလာ $ 520 အရူံးျပေနပါျပီ။

(4) အတိုးႏႈန္းနဲ႕ တြက္ရင္ 1.25 အတိုးနဲ႕တြက္ရင္ သိန္း210 တလ ျပည့္တဲ႕ အခ်ိန္မွာ ရမဲ႕ တိုးရင္းေပါင္း 21262500 ရမွာပါ။ အတိုးႏႈန္းအေျခခံျပီး အျမတ္ျပန္တြက္ႀကည့္ႀကစို႕

(1) ေရႊအေျခခံတဲ႕သူက 2637500က်ပ္ျမတ္ပါတယ္။

(2) က်ပ္ေငြ အေျခခံတဲ႕သူက 1237500က်ပ္ျမတ္ပါတယ္။

(3) ေဒၚလာအေျခခံ တဲ႕သူက 1487500 က်ပ္ျမတ္ပါတယ္။

ဒီအပင္မွာ ေရႊဝင္ကစားသူ သံုးဦး လံုး အတိုးေပးစားသူနဲ႕ စာရင္ okပါတယ္။ တကယ္လို႔မ်ား ေရႊေဈး ေငြလႊဲ ႏႈန္း ဂြ်မ္းျပန္က်လာရင္ အတိုးေပးစား တဲ႕သူက ရီေနမွာပါ။ ဆိုႀကပါစို႕ ေရႊေဈး 670000 နဲ႕ ေဒၚလာေဈး 1150 ျဖစ္ခဲ႕ရင္ ေရႊဝင္ကစားသူ သံုးဦး စလံုး ျမန္မာက်ပ္ျပန္လဲရင္ အရူံးေပၚေနျပီ အတိုးေပးစားသူက စင္ေပၚ ေရာက္သြားပါတယ္။ ျမန္မာ က်ပ္မာလာတဲ႕သေဘာပါ။ ဒီအျဖစ္ အပ်က္ကေန "သီအိုရမ္" ထုတ္ႀကည့္ရင္ ေရႊေဈ ျငိမ္တဲ႕ အက်ဘက္ကို ဦးတည္ေနရင္ ျမန္မာေငြ မာလာရင္ " အတိုးေပးစား" တာကိုက္ပါတယ္။ တကယ္လို႕ ေရႊေဈး တက္ရိပ္ျပတဲ႕ အခ်ိန္ ျမန္မာ ေငြ ေပ်ာ့လာတဲ႕ အခ်ိန္ မွာ ေရႊ ဝင္ကစားတာ ပိုအက်ိဳးရွိပါတယ္။ အက်ိဳးအျမတ္က ဘာမွ မဆိုင္ပါဘူး။

ခုန အျဖစ္အပ်က္ ကေနျပီး က်ပ္ေငြ ႏွင့္ ေဒၚလာ အေျခခံတဲ႕သူ ႏွစ္ ေယာက္က ေရႊသံုးတံုး ျပန္မဝယ္ နိုင္ေသာ္လည္း နီးစပ္ရာ ဘဏ္မွာ ျပန္အပ္ျပီး အတိုးႏႈန္းလိူင္း ျပန္စီးရင္ ေရႊေဈးအက် ကို က်ားေခ်ာင္း ျပန္ေခ်ာင္းျပီ အဝယ္မွန္ရင္ ျပန္ျမတ္က်ပါေသးတယ္။ ကမာၻေရႊေစ်း က တက္လိုက္က်လိုိက္ အျမဲျဖစ္ေနတာကိုးဗ်။ Good will နဲ႕ Intellectual property ဘက္ေတြမွာ ရင္းႏွီ ျမွဳပ္ႏွံ လုပ္ကိုင္တာဟာ အင္မတန္ ေကာင္းပါတယ္။ နိုင္ငံေတာ္ အစိုးရကလည္း အားေပးမွာပါ။

ကမာၻ မွာ ဒုတိယ အခ်မ္းသာဆံုးျဖစ္တဲ႕ မစၥတာ ဝါရင့္ ဘတ္ဖတ္(စာလံုးေပါင္းမွားရင္ ခြင့္လႊတ္) ကေျပာပါတယ္။ " သူဘယ္ေတာ့မွ ေရႊ မွာရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံ မူ႕ မလုတ္ဘူး လယ္ေျမမွာရင္းႏွီး ျမူဳပ္ႏွံရင္ အေမရိကန္လယ္သမားေတြ အလုပ္ရမည္ေပါ့" ျမန္မာ့ေရႊေပၚမွာ အဓိက အက်ိဳးသက္ေရာက္မူ႕ 2 ခ်က္ရွိပါတယ္။ ကမာၻေရႊေဈး ရယ္ ျမန္မာ့ ေငြလဲႏႈန္း ရယ္ရိွပါတယ္။ ကမာၻေရႊေဈးက မည္သူမွ control မရပါ။ သူဟာသူ float ျဖစ္ေနမွာပါ။ inflation က ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ေငြမာတာေပ်ာ့ တာနဲ႕ တိုက္ရုိက္ ဆက္ႏြယ္ေနပါတယ္လို႕ထင္ပါတယ္။ ဆရာေျပာသလို ကုန္ေဈးႏႈန္းေဖာင္းပြတဲ႕ သေဘာက ျမန္မာေငြေပ်ာ့လို႕ ပါ။ အရင္ က အစိုးရ ဝန္ထမ္း လစာတိုးတယ္ဆိုရင္ပဲ အျပင္ေဈးကြက္မွာ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ေငြကေပ်ာ့လာတတ္ ပါတယ္။

ဒီ factor တခုက ျမန္မာ့ေရႊေဈးကို ျမင့္ေစပါ တယ္။ ဆရာ ေျပာသလိုပါပဲ အတိုးႏႈန္းထက္စာရင္ အဓိက အက်ိဳးသက္ေရာက္မူ႕က infation ပါ။ ေမ်ာ္လင့္မထားတဲ႕ ကုန္ေဈးႏႈန္း ေဖာင္းပြမူ႕ကျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေငြလႊဲႏႈန္းကို ႀကိုးခ်ည္ ထားနိုင္ေပမဲ႕ အမ်ားျပည္သူစားတဲ႕ ျပည္တြင္း ဆန္ေဈးႏွင့္ အေျခခံ စားေသာက္ကုန္က မေမ်ွာ္လင့္ပဲ ခုန္တက္တာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာတို႕ အင္ဂ်င္နီယာေတြ စက္ပစၥည္းေတြ နဲ႕ လုပ္ငန္းတည္ ဘို႕လုပ္တဲ႕ အခါ ဒီစက္ပစၥည္းေတြရဲ႕ အရင္းေက် ကာ လတခုကိုတြက္ရပါတယ္။ အဲ႕ဒီမွာ ဒီစက္ပစၥည္းေတြရဲ႕ တန္ဘိုးေလ်ွာက် မူ႕ဆိုတာကို ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ ရပါ တယ္။ ဆိုက်ပါစို႕ စက္အသစ္ တန္ဘိုးက ၁၀၀၀က်ပ္ ဆိုပါစို႕ ေနာက္ႏွစ္မွာ ဒီစက္က ၉၀၀ က်ပ္ပဲတန္ပါတယ္။

ဆိုလိုတာ long term investment မွာ အရင္ဆံုး ဦးစားေပး တြက္ရတာ က "အရင္းေက်ကာလ" တခု အရင္တြက္ခ်က္ရပါတယ္။ အဲ႕ဒီထဲမွာ interest rateက factor အမ်ားႀကီး ထဲက တခုပါ။ ဆိုလိုတာ long term investment မွာ အဓိက က ဘယ္ေတာ့ အရင္းေက်မလဲ ဆိုတဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ ခ်မွတ္ျပီး နည္းဗ်ဴဟာ မ်ားဌာန အလိုက္ျပင္ဆင္ရပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေရးရင္တာ လြယ္တာပါ။ ကမာၻ ေရႊေဈး ႏႈန္းနဲ႕ ျမန္မာ ေငြ နဲ႕ ေဒၚလာခ်ိတ္ဆက္မူ႕ ႏႈန္းထားက အင္မတန္ ဖမ္းရခက္ပါတယ္။ မရုိေသ စကား ဗ် " အရူးမလင္ "လုပ္ရတာမွ လြယ္ပါအံုးမယ္။ ဆရာႀကီးမဟုတ္ပါဘူးဗ်ာ အယူအဆ မွားရင္ ခြင့္လႊတ္ႀကပါ။

Credit: Win‬ Naing Soe