က်စ္လစ္သိပ္သည္းစြာ ခ်ဳပ္ဆိုထားေသာ စာခ်ဳပ္တစ္ခု၏ စာေၾကာင္းတစ္ေၾကာင္းသည္ တန္ဖိုးအားျဖင့္ ႀကီးမားတတ္ပါသည္။ ရံဖန္ရံခါ စာလံုးတစ္လံုးသည္ပင္ နက္နက္ရႈိင္းရႈိင္း အဓိပၸာယ္ျပည့့္၍ေနပါသည္။ စာလံုးတစ္လံုးကို ျဖဳတ္လိုက္ပါက စာ၏တန္ဖိုး က်သြားႏိုင္ပါသည္။ ျဖဳတ္လိုက္သည့္ စာလံုးေနရာတြင္ အျခား စာတစ္လံုး အစားထိုးျခင္းျဖင့္ စာ၏အဓိပၸာယ္ကို ေျပာင္းလဲေစပါသည္။ ထိုအခါ စာခ်ဳပ္၏တန္ဖိုးပါ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ပါသည္။
``ျပဳရမည္´´ႏွင့္ ``ျပဳႏိုင္သည္´´ဟူေသာ စကားလံုး ႏွစ္လံုးသည္ အဓိပၸာယ္အားျဖင့္ မူမ်ားစြာ ျခားနားလွပါသည္။ Shall ႏွင့္ May သည္ ဥပေဒျပ႒ာန္းမႈတြင္ အေရးပါေသာကိစၥ ျဖစ္ပါသည္။ Shall သည္ မျပဳမေနရ ျပဳကိုျပဳရမည့္သေဘာ ျဖစ္ပါသည္။ May မွာမူ ျပဳလ္ိုက ျပဳႏိုင္သည္။ မျပဳလ္ိုက မျပဳဘဲ ေနႏိုင္သည္ဆိုသည့္သေဘာ အဓိပၸာယ္ျဖစ္ပါသည္။
အလားတူ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ရာတြင္ စာတစ္ေၾကာင္း က်န္ရစ္ျခင္း၊ ယင္းက်န္ရစ္ခဲ့သည့္ စာတစ္ေၾကာင္းေၾကာင့္ အခက္ႀကံဳရျခင္း၊ စာတစ္ေၾကာင္း၏ တန္ဖိုးကို သိေစႏိုင္ျခင္းအလို႔ငွာ နမူနာ ျဖစ္စဥ္တစ္ရပ္ကို ေကာက္ႏုတ္တင္ျပပါမည္။
အေရာင္းအဝယ္စာခ်ဳပ္တစ္ခုတြင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေရာင္းသူက ဦးဘ ျဖစ္ၿပီး၊ ဝယ္သူက ဦးျမ ျဖစ္ပါသည္။ ဦးဘ အမည္ေပါက္ပိုင္ ေျမကြက္ကို က်ပ္သိန္း(၁၀၀)တိတိျဖင့္ ဦးျမက ဝယ္ယူမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သေဘာတူကတိစာခ်ဳပ္တစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ခ်ဳပ္ဆိုပါသည္။ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ေသာေန႔တြင္ ေငြက်ပ္ သိန္း(၂၀)ကို စရန္ေငြအျဖစ္ ဦးျမက ဦးဘကို ေပးပါသည္။ တစ္လျပည့္ေသာေန႔တြင္ ေငြကို အၿပီးေပးေခ်ရန္ႏွင့္ ဦးဘက ဦးျမကို မွတ္ပံုတင္စာခ်ဳပ္ျပဳလုပ္၍ အၿပီးလႊဲေျပာင္းေပးရန္ သေဘာတူခဲ့ၾကပါသည္။
ဤသို႔ ဦးျမမွ စရန္ေငြေပး ဝယ္ထားၿပီးေနာက္တြင္ ထိုေျမကို ဝယ္ယူလိုသူမ်ား ေပၚေပါက္၍လာပါသည္။ ဦးျမ စရန္ေပး၍ ဝယ္ထားမွန္းသိသျဖင့္ ဦးျမအားျပန္ေရာင္းပါရန္ ဝယ္လိုသူတစ္ဦးက ေတာင္းဆိုပါသည္။
ေငြက်ပ္သိန္း(၁၅၀)ေပး၍ ဝယ္ပါသည္။ ဦးျမလည္း အျမတ္ရသည့္အတြက္ ေနာက္ဝယ္သူအား သိန္း(၁၅၀)ျဖင့္ ေရာင္းခ်လိုက္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဦးျမသည္ ေျမအမည္ေပါက္သူ မဟုတ္ေသး။ သို႔ျဖစ္ရာ တရားဝင္ မွတ္ပံုတင္စာခ်ဳပ္ႀကီး ျပဳလုပ္၍ ၎ထံမွ ဝယ္သူအား လႊဲေျပာင္းမေပးႏိုင္ေသးသည့္ အေနအထားျဖစ္ပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ဦးျမက ဦးဘအား အကူအညီေတာင္းပါသည္။ တစ္လျပည့္သည့္ေန႔တြင္ ဦးျမမွ ေငြအၿပီး ေပးေခ်ပါက ဦးဘကလည္း ဦးျမသို႔ တရားဝင္မွတ္ပံုတင္စာခ်ဳပ္ ျပဳလုပ္၍ အၿပီးလႊဲေျပာင္းေပးမည္ဆိုသည့္ သေဘာတူညီခ်က္အတိုင္း တစ္လျပည့္သည့္ေန႔တြင္ က်န္ေငြသိန္း(၈၀)ကို အၿပီးေပးေခ်ပါမည္။သို႔ေသာ္တရားဝင္မွတ္ပံုတင္စာခ်ဳပ္ျပဳလုပ္ၿပီး လႊဲေျပာင္းရာတြင္ မိမိအမည္အစား မိမိထံမွ ထပ္ဝယ္သူအမည္သို႔သာ လႊဲေျပာင္းခ်ဳပ္ဆိုေပးပါရန္ တင္ျပပါသည္။
ထိုအခါ ဦးဘက စာခ်ဳပ္ပါ သေဘာတူညီခ်က္အရ ဦးျမသို႔သာ လႊဲေျပာင္းေပးႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ အျခားသူသို႔ လႊဲေျပာင္းမေပးႏိုင္ေၾကာင္း၊ အျခားသူသို႔ လႊဲေျပာင္းေပးရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သေဘာတူညီမႈ မရွိေၾကာင္းျဖင့္ ျငင္းဆိုပါသည္။
အကယ္၍ ဦးျမၫႊန္ျပသူ၏ အမည္သို႔ လႊဲေျပာင္းေပးရမည္ဆိုပါက စာခ်ဳပ္တြင္ သေဘာတူထားမႈမရွိေသာအခ်က္ကို ျပဳလုပ္ေပးရာ ေရာက္ပါမည္။ထိုအခ်က္ကို ျပဳလုပ္ေပးေစလိုပါက ေငြ(၁၀)သိန္း ေပးရမည္ဟု ေျပာဆိုလာပါသည္။
ဦးျမသည္ဦးဘ ေတာင္းဆိုသည့္အတိုင္း ေငြ(၁၀)သိန္းကို
ေပးလိုက္ရပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မွတ္ပံုတင္စာခ်ဳပ္ႀကီးခ်ဳပ္ရာတြင္ ၎အမည္ မပါဝင္ေတာ့သည္ျဖစ္၍ အျမတ္ခြန္ကိစၥမ်ားစြာ လြတ္ကင္းသြားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
အကယ္၍သာ ဦးျမသည္ ဦးဘႏွင့္ ခ်ဳပ္ဆိုသည့္စာခ်ဳအ္တြင္ ေအာက္ပါစာေၾကာင္းကို ထည့္သြင္းခ်ဳပ္ဆိုထားခဲ့မည္ဆိုပါက ဦးဘ ထပ္ေတာင္းသည့္ ေငြကို ေပးရန္မလိုဟု ဆိုရပါမည္။ ယခုမူ ေအာက္ပါစာေၾကာင္း က်န္ရွိခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ဦးဘ ေတာင္းသည့္ ေငြ(၁၀)သိန္းကို ဦးျမ ေပးလိုက္ရပါသည္။ က်န္ခဲ့သည့္ စာေၾကာင္းတစ္ေၾကာင္းသည္ ဦးဘ ေတာင္းေသာေငြ(၁၀)သိန္းႏွင့္ ညီမွ်ေသာတန္ဖိုး ရွိေနပါသည္။
``ဦးျမမွ ေငြအၿပီးေပးေခ်၍ ဦးဘက မွတ္ပံုတင္စာခ်ဳပ္ျဖင့္ အၿပီးလႊဲေျပာင္းေပးရာတြင္ ဦးျမ (သို႔မဟုတ္) ဦးျမမွ ၫႊန္ျပေသာသူသို႔ လႊဲေျပာင္းေပးမည္ဆိုေသာ အခ်က္ကို ေရာင္းသူ ဦးဘက သေဘာတူပါသည္။´´ဟူ၏။
Credit: U Kyaw Zaya (Law)
