အထူးသျဖင့္ ကြ်န္ေတာ္သိခ်င္တာတစ္ခုုက အခုုေလာေလာဆယ္မွာ ကြ်န္ေတာ္အလုုပ္လဲလုုပ္ႏိုုင္တယ္။ ေနလဲေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အသက္ကႀကီးလာၿပီေလဆရာရဲ.။ ဒီေတာ့ကြ်န္ေတာ္ပိုုင္တဲ့ အိမ္ၿခံေျမေတြ.ေပါ့။
ဆရာေျပာတဲ့ “မေ႐ြ.ေျပာင္းႏိုုင္တဲ့” အဲဒီပစၥည္းေတြကိုုမိဘေတြျဖစ္တဲ့ကြ်န္ေတာ္တိုု. မ႐ိွၾကတဲ့အခါမွာ ဘယ္လိုုယူၾကပါ။ ရႏိုုင္ၾကပါဆိုုတာကိုု ေသတမ္းစာ လိုုမ်ိဳး ခိုု္င္ခိုုင္မာမာစီစဥ္ခဲ့ခ်င္ပါတယ္။ ရႏိုုင္တယ္မဟုုတ္လားဆရာ။ ေ႐ွ.ေနေခၚပါဆိုုလဲေခၚမယ္ေလ။ ကြ်န္ေတာ္တိုု. လူႀကီးႏွစ္ေယာက္ မ႐ိွတဲ့အခါ အစီအစဥ္ကိုုေျပာတာပါ။
ဟုုတ္ပါၿပီး။ ဦးသန္းေအး ကြ်န္ေတာ္အေတြ.အႀကံဳနဲ. ဖတ္ဖူးသမ ွ်စာအုုပ္ေတြထဲမွာေတာ့ “မေ႐ြ.ေျပာင္းႏိုုင္ေသာပစၥည္း” ေတြအတြက္ေသတမ္းစာသေဘာမ်ိဳးေရးလိုု. မရဘူးလိုု.လဲ ကြ်န္ေတာ္ သိထားတယ္ဗ်။
ကဲဦးသန္းေအး ရယ္ စိတ္ထိန္းပါ၊ လာျပန္ၿပီေကာ “ကင္းဝန္မင္းႀကီးဦးေကာင္း” ေနာက္တစ္ေယာက္လိုု.ပဲ ကြ်န္ေတာ္ကခင္ဗ်ာကိုု ေျပာလိုုက္ေတာ့မယ္။
“အိမ္ၿခံေျမပိုုင္ဆိုုင္မွုုေတြနဲ. ေသးတမ္းစာကိစၥ” ကိုု ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ေျပာရမယ္ဆိုုရင္ ကြ်န္ေတာ္တိုု. ျမန္မာႏိုုင္ငံရဲ. ေနာက္ဆံုုးမင္းဆက္ သီေပါမင္းတရားႀကီးပါေတာ္မူသြားတဲ့ ၁၈၈၅ ရဲ.ေနာက္ ေလးႏွစ္အၾကာမွာ “အိမ္ၿခံေျမပိုုင္ဆိုုင္မွုုေတြနဲ. ေသးတမ္းစာကိစၥ” ကိုုျမန္မာႏိုုင္ငံမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္.ျပန္. စံုုစမ္းျခင္းကိုုျပဳလုုပ္ခဲ့
ၾကတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္အခါတုုန္းက (လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၁၀၀ ေက်ာ္က) ကင္းဝန္မင္းႀကီးဦးေကာင္းကလဲ “ေသတမ္းစာ”
ေျခာက္ေစာင္တင္ျပၿပီး ဆိုုခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္က ဦးသန္းေအးကိုု ဒုုတိယ “ဦးေကာင္း” လိုု.ေျပာခ်င္တာပါ။
အမ်ိဳးမ်ိဳးသံုုးသပ္၊ စဥ္းစား၊ စံုုးစမ္းၾကၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ ၁၈၈၀ခုုႏွစ္မွာ စီရင္ခဲ့တဲ့ “မဘြင့္ နဲ. မရင္အမွုု” အတိုုင္းပဲ ျမန္မာဗုုဒၶမ်ားသည္ “ေသတမ္းစာ” ျဖင့္ အိမ္ၿခံေျမပိုုင္ဆိုုင္မွုုမ်ားကိုု စီစဥ္ပိုုင္ခြင့္မ႐ိွလိုု. အတည္ျပဳခ်က္ထပ္မံၿပီး ေပၚလာခဲ့ပါတယ္၊ ဒီေန.အထိမွာလည္း ျမန္မာဗုုဒၶဘာသာဝင္မ်ားဟာ “ေသတမ္းစာ” ေရးသားခြင့္မ႐ိွလိုု.ဆိုုေသာ ဥပေဒမွာ အတည္ ျဖစ္လ်က္ပါပဲ။
ကဲ…. ဦးသန္းေအး ကြ်န္ေတာ္တိုု.တစ္ေတြနဲ. “ေသတမ္းစာ” ဘာေၾကာင့္မဆီေလ်ာ္ရသလဲဆိုုတာ ကြ်န္ေတာ္ေလ့လာ ထားတာေတြကိုု ေျပာျပမယ္။
ေသတမ္းစာဆိုုတာက “တရားဝင္ေၾကျငာစာတမ္း” တစ္ခုုေတာ့ ဟုုတ္ပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ “အေမြ႐ွင္” ေသဆံုုးတဲ့အခါမွာ ဘယ္ပစၥည္း၊ ဘယ္ေျမကြက္ေတြကိုု ဘယ္သူေတြယူၾကပါလိုု. အေမြ႐ွင္တစ္ဦးတည္းရဲ.ဆႏၵနဲ.
ျပဳလုုပ္ခ့ဲတာမ်ိဳးပါ။
ဒီေတာ့ ေသးတမ္းစာျပဳလုုပ္ခဲ့ျခင္းအားျဖင့္ သားသမီးနဲ.အေမြဆိုုင္ေတြက “ဒီလိုုခဲြေဝေပးခဲ့မူကိုု” ေက်နပ္ႏိုုင္
ၾကမွာမဟုုတ္လိုု. အေမြ႐ွင္ေသလြန္တဲ့အခါမွာ အေမြအမွုုအခင္းျဖစ္ဖိုု.ေသခ်ာေတာ့တာေပါ့။ “ငါေသၿပီးရင္ မင္းတိုု.မိသားစုုရန္ျဖစ္ၾကေတာ့” လိုု. အမွာစာေရးခဲ့တာမ်ိဳးျဖစ္ေနတယ္ေလဗ်ာ။
“ဒီလိုုဆိုုရင္ ကြ်န္ေတာ္တုိ.က ဘာလုုပ္ရေတာ့မွာလဲဆရာ” လိုု. ဦးသန္းေအးက ထပ္လဲဝင္ၿပီးေမးေရာ…
“ကပၺတိန္ သင္တန္းသားဦးတိုုး” က ကဲကိုုသန္းေအး ဒီကိစၥက ကြ်န္ေတာ္တိုု.သေဘာၤထြက္ခါနီး “project” ေရးခဲ့သလိုု ကိစၥမ်ိဳးမဟုုတ္ဘူးေလဗ်ာ။ နားဆက္ေထာင္ၾကရေအာင္လိုု.လဲ ဝင္ၿပီးေနာက္လိုုက္တာနဲ.
ကြ်န္ေတာ္က ဟုုတ္ပါတယ္၊ အိမ္ၿခံေျမပိုုင္ဆိုုင္မွုုေတြကိုု ခဲြတဲ့အခါမွာ ေသးတမ္းစာထက္လဲပိုုၿပီးခိုုင္မာတယ္။ ဥပေဒကလဲပိုုၿပီး ခုုိင္မာတယ္။ ဥပေဒကလဲခြင့္ျပဳတယ္။ ခြင့္ျပဳ႐ံုုမဟုုတ္ဘူး႐ိွေစခ်င္ လုုပ္ေစခ်င္တာ တစ္ခုု႐ိွတယ္ အဲဒါက “မိသားစုုစီမံမွုု” တဲ့ဗ်ာ။
“မိသားစုုစီမံမွုု” ဆိုုတာက အျခားမဟုုတ္ပါဘူး၊ အေမြ႐ွင္(ပစၥည္း႐ွင္)ကြယ္လြန္တဲ့အခါမွာ အေမြပစၥည္းေတြ (အဓိကကေတာ့ မေ႐ြ.မေျပာင္းႏိုုင္တဲ့ပစၥည္းေတြကိုု ဘယ္လိုုခဲြေဝယူၾကမယ္ဆိုုတဲ့ မိသားစုုတစ္စုုလံုုး
သေဘာတူၿပီးလက္မွတ္ေရးထိုုး အတည္ျပဳခဲ့တဲ့ စီမံမွုုတစ္ခုုပါပဲဗ်ာ။ စာခ်ဳပ္တစ္ခုုလုုပ္ၾကရတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီလိုုစာခ်ဳပ္ကိုု “ေၾကညာစာတမ္း” လုုိ.ေခၚရင္လည္းရပါတယ္။
“မိသားစုုစီမံမွုု” က “ေသတမ္းစာ” နဲ. ကြားျခားတာကေတာ့ နည္းနည္းေလးပါ။ ဒါေပမဲ့ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွုုမွာေတာ့ အလြန္တစ္ရာကြာသြားပါတယ္။
“မိသာစုုစီမံမွုု” တစ္ခုုကိုု ျပဳလုုပ္ရင္ “အေမြ႐ွင္” ေသးဆံုုးတဲ့အခါ ဘယ္ပစၥည္း၊ ဘယ္ေျမကြက္ေတြကိုု ဘယ္သူယူၾကဆိုုတာ ေတာ့ပါရတာပါပဲ၊ ဒါေပမဲ့ အေမြ႐ွင္လည္းလက္မွတ္ေရးထိုုးရသလုုိ သားသမီးနဲ.အေမြစားအေမြခံအားလံုုး လက္မွတ္ေရးထိုုးရပါတယ္။
အဲဒီလိုု သားသမီးနဲ. အေမြဆိုုင္ေတြအားလံုုးက ကိုုယ္ရတာကိုုပဲေက်နပ္တယ္။ က်န္အေမြဆိုုင္ေတြကိုုေပးတာကိုုလည္း ေက်နပ္ပါတယ္ဆိုုတဲ့အခ်က္ကေတာ့ အေရးႀကီးပါဗ်ာ။ ဒါကလဲလြယ္လြယ္ေလးပါ။
ကိုုယ္ေရးေနတဲ့ “မိသားစုုစီမံမွုု”လိုု.ေျပာတဲ့ “စာခ်ဳပ္” ထဲမွာ စာတစ္ေၾကာင္းထည့္ေရးလိုုက္လ ွ်င္ ရပါတယ္။ တကယ့္ အေရးႀကီးတာက တကယ္သေဘာတူၾကဖိုု.ပါပဲ။ အေၾကာင္းမညီညြတ္လိုု. သားသမီးအကုုန္မဆံုုႏိုုင္ဘူးဆိုုရင္လည္း အေဝးကေနသေဘာတူေၾကာင္းဆႏၵျပဳၿပီး ကိုုယ္စားတစ္ဦးဦးက လက္မွတ္ေရးထိုုးလိုု.ရပါတယ္။
ကဲဦးသန္းေအးခင္ဗ်ားနား႐ွုုတ္ေသးတယ္ဆိုုရင္လည္း ေျပာပါ။ လိုုတဲ့အခါ ကြ်န္ေတာ္ကိုုယ္တိုုင္ လာၿပီး
စီစဥ္ေပးပါ့မယ္ဗ်ာ။
ဦးတိုုးတိုုးက ဆရာအဲဒီလိုု “မိသာစုုစီမံမွုု”ျပဳလုုပ္ထားရင္ ဘယ္ေလာက္အထိ ခိုုင္မာပါသလဲဆရာ။
ခုုိင္မာတာေပါ့ဦးတိုုးတိုုးရယ္။ ခိုုင္မာလြန္းပါသည္လုုိ. ေျပာရင္ေတာင္ရပါတယ္။ မိသာစုုစီမံမွုု ဆိုုတာကတကယ္ေတာ့အေမြကိုု ႀကိဳခဲြၾကတာေလ။ မိသားစုုအတြင္းမွာ (ဥပမာ) အငယ္ေကာင္းက ေလာဘႀကီးလိုု. ပိုုေတာင္းတယ္။ အႀကီးနဲ.အလတ္ေကာင္ေတြက သေဘာေကာင္းၿပီးေလ်ာ့ေပးတယ္။ ဒါကိုု သူတိုု.ကလဲအေဘာက်တယ္။ အဲဒီလိုုခဲြလိုုက္ၾကရင္ ရမယ့္အေမြက ဘယ္မွာမ ွ်တေတာ့မွာလဲဗ်ာ။
အဲဒီလိုုမမ ွ်မတနဲ. ဥပေဒအရခဲြသလိုု အနည္းအမ်ားမညီးမညာျဖစ္ေနမယ္ဆိုုရင္လည္း မိသားစုုစီမံမွုုကပ်က္ျပယ္မသြားဘူးဗ်။
မိသားစုုတစ္စုုဆိုုတာ သဘာဝအရ တစ္ေယာက္တစ္မ်ိဳးေတာင္းဆိုု.ေလ့႐ိွတယ္တဲ့။ အဲဒီလိုုအခက္အခဲမ်ိဳးကိုု ေအးခ်မ္းစြာ သေဘာတူ စီမံမွုုျပဳတယ္။အားလံုုးသေဘာတူၿပီးသားလည္းျဖစ္ၾကတဲ့အတြက္ “ခဲြေဝမွုုမွာအတိအက်ျဖစ္မေနလဲ” မပ်က္ျပယ္ဘူးတဲ့ဗ်ာ။ (ဦးျမတ္ျဖဴႏွင့္ ေဒၚေစာ႐ွင္၊ ၁၉၄၉ မတစ၊ လႊတ္ေတာ္ ၄၉၂ ၊ စီရင္ထံုုးတြင္ အတိအလင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္)
ေနာက္တစ္ခ်က္က အေမြေပးမယ့္(အေမြ႐ွင္)မေသဆံုုးခင္မွာ သားသမီးတစ္ေယာက္ေယာက္ကႀကိဳတင္တရားစဲြ ေတာင္းဆိုခြင့္လည္းမ႐ိွပါဘူး။ ေဖာက္ဖ်က္ခြင့္လည္းမ႐ိွပါဘူး။ ျငင္းဆိုုခြင့္လည္းမ႐ိွပါဘူးလိုု.(မပန္းစီနဲ. မလွရင္၊ ၁၉၆၃၊ မတစ၊ ၈၀၀(၈၀၈)အမွုုမွာ စီရင္ခဲ့ဖူးပါတယ္)
အဲဒီေတာ့ အေမြ႐ွင္မိဘႏွစ္ပါးဆံုုးပါးသြားရင္းလည္း အေမြအမွုုအခင္းမျဖစ္ႏိုုင္ေတာ့ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ မိသာစုုစီမံမွုု တစ္ခုုကိုု ေသခ်ာသာ စနစ္တက်လုုပ္ထားရင္ အမွားအယြင္းျဖစ္ႏိုုင္စရာအေၾကာင္းလံုုးဝမ႐ိွပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒါရဲ. အားသာမွုုကိုု အဆိုုးျမင္ၿပီး အတုုျပဳလုုပ္မယ္။ အမ ွ်မတျဖစ္ေအာင္ တမင္ျပဳလုုပ္မယ္၊ လိမ္လည္
ၿပီးျပဳလုုပ္မယ္၊ ၿခိမ္းေျခာက္ၿပီး ျပဳလုုပ္ၾကမယ္ဆိုုရင္ေတာ့ တရား႐ံုုးေတာ္က လက္ခံမွာမဟုုတ္ပါဘူး
လိုု.လည္းေသခ်ာ႐ွင္းျပလိုုက္ေတာ့
ကြ်န္ေတာ့္မိသားစုုမွာ ဘယ္လိုုစီမံရမယ္ဆိုုတာ ကြ်န္ေတာ္သိသြားပါၿပီ ဆရာလိုု.ဦးသန္းေအးက ဖြင့္ေျပာလာပါေတာ့တယ္။
Credit: ဦးၾကည္စိုုး
