ေဆာက္လုပ္ေရးတြင္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေသာ ကြန္ကရစ္အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း
ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းသံုးကြန္ကရစ္ဆိုသည္မွာ ယေန႔ေခတ္တြင္ ကမာၻေပၚတြင္ အတြင္က်ယ္ဆံုး အသံုးျပဳေနသည့္ေဆာက္လုပ္ေရးသံုးပစၥည္းတစ္ခုျဖစ္သည္။
ထို႔ျပင္ လုပ္ငန္းခြင္သို႔ Plastic State အေနျဖင့္ ပို႔ေဆာင္ေပးႏုိင္သည့္ တစ္ခုတည္းေသာ အဓိက ေဆာက္လုပ္ေရး ပစၥည္းျဖစ္သည္။
အားလုံးသိတဲ့အတုိင္း သဲ၊ ေက်ာက္စရစ္၊ ဘိလပ္ေျမေတြကို ေပါင္းစပ္ျပီး အသုံးျပဳတဲ့အခါ ခုိင္မာတဲ့ အရာ တစ္ခု ရရွိလာတယ္။ ေခတ္သစ္အေဆာက္အဦးေတြမွာ ကြန္ကရစ္အသုံးျပဳဖို႕အတြက္ တြန္းအားျဖစ္ေစခဲ့တာကေတာ့ ျဗိတိန္အင္ဂ်င္နီယာ John Smeaton တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ Smeaton တာ၀ါ မီးျပတိုက္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉ ရာစုမွာေတာ့ Joseph Aspdin က Portland Cement ကို Patent တင္ခဲ့သည္။
သူ႕ရဲ႕သား William Aspdin ကိုေတာ့ ေခတ္သစ္ ဘိလပ္ေျမကို တီထြင္သူအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳၾကပါတယ္။
၁၈၄၉ ခုႏွစ္မွာေတာ့ Joseph Monier က Reinforced Concrete RC ကြန္ကရစ္ကို စတင္တီထြင္ခဲ့ျပီး ၁၈၈၉ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ကမၻာ့ ပထမဆုံး RC ကြန္ကရစ္တံတားကို တည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။ကြန္ကရစ္ၿပဳလုပ္ရာတြင္ အေျခခံအားျဖင့္ ေအာက္ပါ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည္ျဖစ္သည္။
(က)အသားေသၿပီးေသာ ကြန္ကရစ္တစ္ခုအေနျဖင့္ လိုအပ္ေသာ ခံႏုိင္အားရရွိေစသည္။
(ခ)ေနရာအႏွံ႔အျပားတူညီမႈရရွိေစရန္ႏွင့္ ေရလံုေစရန္။
(ဂ)ရာသီဥတုဒဏ္၊ပြတ္တုိက္ျခင္းဒဏ္ႏွင့္အျခား ဖ်က္စီးတတ္သည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ခံႏုိင္ေစရန္။
(ဃ)ေအးေသာအခါ(သို႔)ေျခာက္ေသာအခါတြင္ အလြန္အကြ်ံ က်ံဳ႕ဝင္ျခင္းမရွိေစရန္။
(င)အခ်ိဳ႕ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္အထူးလိုအပ္ခ်က္မ်ားကိုျဖည့္ဆည္းႏုိင္ရန္။(ဥပမာ-မီးေလာင္မႈဒဏ္အား ခံႏိုင္ရည္ ရွိေစရန္၊ဓာတုပစၥည္းမ်ား၏ ဓာတ္ျပဳတိုက္စားျခင္းကိုခံႏုိင္ရည္ရွိေစရန္၊အေလးခ်ိန္ေပါ့ပါးေသာ ကြန္ကရစ္ျဖစ္ေစရန္ ႏွင့္ အထူးေခ်ာေမြ႕ေသာ မ်က္ႏွာျပင္ ရရွိရန္ စသည့္ ဂုဏ္သတိၱမ်ားရွိရန္လိုအပ္သည္။
ဘိလပ္ေျမအမ်ိဳးအစားေလးမ်ိဳး ရွိေၾကာင္းသိရသည္။
(၁)သဘာဝဘိလပ္ေျမ
ေပါ့လ္တလန္ဘိလပ္ေျမ (Portland Cement)ကိုေတြ႔ရွိျခင္း မရွိခင္က သဘာဝ ဘိလပ္ေျမမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ Roman, Medina, Alkinoon အစရွိသည္တို႔ကို တြင္က်ယ္စြာ အသံုးျပဳခဲ႔ၾကသည္။
၄င္းတို႔ တစ္ခုခ်င္းစီတြင္ ပါဝင္ေသာ ဓာတ္သဘာဝမ်ားႏွင္႔ ဂုဏ္အဂၤါရပ္မ်ားမွာ သိပ္မကြာျခားလွပါ။
(၂)ေရာမဘိလပ္ေျမ
၄င္းဘိလပ္ေျမကို အမာျမန္ ေသာ ထံုးအဂၤေတ (quick heardening lime) ဟု ေခၚသည္။ ဤသဘာဝ ဘိလပ္ေျမကို ထံုးေက်ာက္ႏွင္႔ ရႊံ႕ေရာစပ္ကာ နိမ့္ေသာ အပူခ်ိန္တြင္ မီးဖုတ္ျခင္းျဖင္႔ ထုတ္လုပ္သည္။
၄င္းတြင္ အညိဳေရာက္ရွိေသာ ရႊံ႕ကို ႀကိတ္ၿပီးခ်ိန္တြင္ 1-bushel (ဗူရွယ္) တြင္ ၇၅ေပါင္ အေလးခ်ိန္စီးသည္။ ၄င္းကို စည္ထဲတြင္ သိုေလွာင္ထားရသည္။ ေလထဲတြင္ ပစ္ထားပါက ေလဝင္ၿပီး ေျခာက္၍ ခဲသြားတတ္ေသာေၾကာင္႔ ျဖစ္သည္။
ေရာမဘိလပ္ေျမႏွင္႔ လုပ္ေသာ ဘိလပ္ေျမသရြတ္ကို ေပါ့လ္တလန္ ဘိလပ္ေျမ သရြတ္ကဲ႔သို႔ လုပ္ႏိုင္သည္။ အလူမီနာႏွင္႔ ဖဲရစ္ေအာက္ဆိုဒ္ ပါဝင္မႈ ျမင္႔မားေသာေၾကာင္႔ အအိပ္ျမန္သည္။
ထို႔ေၾကာင္႔ လိုသမွ်သာ ေဖ်ာ္ရသည္။ ထိုဘိလပ္ေျမ အမ်ိဳးအစားကို အသံုးျပဳေသာ နယ္ပယ္ က်ဥ္းသြားေသာေၾကာင္႔ ယခုအခါတြင္ ထုတ္လုပ္မႈ နည္းသြားၿပီ ျဖစ္သည္။
(၃)ေပါ့ဇိုလားနား(Pozzlana)
၄င္းသည္ မီးေတာင္ထြက္ ပစၥည္းျဖစ္ၿပီး ေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ေတြ႔ႏိုင္သည္။ ၄င္းကို ေနပယ္ အနီးရွိ ေပါ႔ဇိုလားနားတြင္ ေတြ႔ရွိရာမွ အစျပဳ၍ အမည္တြင္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ၄င္းကိုယ္တိုင္က ဘိလပ္ေျမမ်ိဳး မဟုတ္ပါ။
သို႔ေသာ္ ၄င္းကို ထံုးႏွင္႔ ေရာေႏွာျခင္းျဖင္႔ ဘိလပ္ေျမ ဂုဏ္သတၱိအဆင္႔ကို ေရာက္ေစသည္။ အုတ္ဖုတ္ဖို အေဟာင္းမွရေသာ အုတ္က်ိဳး၊ အုတ္ပဲ႔၊ အုတ္ၾကြပ္မိုး အေၾကအမြတို႔ကို အမႈန္႔ႀကိတ္၍ သဲအစားထိုး သရြတ္တြင္ေရာၿပီး သဘာဝမဟုတ္ေသာေပါ႔ဇိုလားနား အျဖစ္ အသံုးျပဳသည္။
(၄)ေပါ့လ္တလန္ ဘိလပ္ေျမ
ဤဘိလပ္ေျမသည္ သဘာဝအမ်ိဳးအစားကို ထပ္ဆင္႔ေပါင္းစပ္ထားၿပီး သိပၸံနည္းက် သုေတသနလုပ္၍ ထုတ္လုပ္သည္။
၄င္းအတြင္း ပါဝင္ေရာစပ္ေသာ ဓာတုႏွင္႔ အျခားပစၥည္းမ်ားေၾကာင္႔ ယင္း၏ ဂုဏ္သတၱိမ်ားသည္ ပို၍ပင္ စိတ္ခ်ရသည္။
အျခား သဘာဝ ဘိလပ္ေျမ၊ သို႔မဟုတ္ ဟိုက္ဒေရာလစ္ ထံုး သရြတ္မ်ားထက္ ပိုမိုအားေကာင္းသည္။ ေပါ့လ္တလန္ ဘိလပ္ေျမကို အဆင္႔ျမင္႔ နည္းပညာျဖင္႔ ထုတ္လုပ္ေသာေၾကာင္႔ ပို၍ တိုးတက္လာၿပီး၊အမ်ိဳးမ်ိဳး အသံုးခ်ႏိုင္ျခင္းႏွင္႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္္႔ သံုးႏိုင္ျခင္း၊ သဘာဝ သရိုးမ်ားေသာ ဟိုက္ဒေရာလစ္ထံုး၊ သို႔မဟုတ္ သဘာဝဘိလပ္ေျမမ်ားျဖင္႔ လုပ္ေသာ အလုပ္မ်ားတြင္ အစားထိုးႏိုင္ျခင္းတို႔ေၾကာင္႔ ေပါ့လ္တလန္ႏွင္႔ ယွဥ္လိုက္ေသာအခါဟိုက္ဒေရာလစ္ ထံုႏွင္႔ သဘာဝ ဘိလပ္ေျမတို႔သည္ ေခတ္ေနာက္က် က်န္ခဲ႔သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင္႔ သဘာဝ ရိုးရိုး သရြတ္ (သဲသရြတ္) ကို သံုးျခင္းထက္ ေပါ့လ္တလန္ ဘိလပ္ေျမကို မသံုးဘဲ ထံုးမ်ားေသာ(သို႔မဟုတ္) တဆင္႔ခံ ဟိုက္ဒေရာလစ္ ထံုးသရြတ္ကို သံုးသည္႔ အလုပ္မ်ားလည္း ရွိေနေပေသးသည္။ အုတ္ျဖင္႔ ေဆာက္လုပ္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း ဤသရြတ္ျဖင္႔ က်ယ္ျပန္႔စြာ ေရာသံုးသည္။ အလူမီနာမ်ား ဘိလပ္ေျမကို ထံုးႏွင္႔ မေရာရပါ။
ကြန္ကရစ္တစ္ခု ျဖစ္ေပၚလာေစရန္ အတြက္ဘိလပ္ေျမ၊ အုတ္၊ သဲ၊ ေက်ာက္ ဘယ္ေလာက္ကုန္မလဲ အၾကမ္းတြက္၍ရေအာင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပလုိက္ရပါသည္။ျမန္မာျပည္ရွိေဆာက္လုပ္ေရး အမ်ားစုမွာ က်င္းႏွင့္ေျပာၾကသည္။
ကုဗက်င္း(cube)ႏွင့္ စကဲြယားက်င္း(square)ဟူ၍ရွိသည္။
Cube
ကုဗက်င္းသည္ အလ်ား၊အနံ၊အျမင့္ ၃ခုေျမႇာက္လုိ႔ ၁ဝဝ ရလ်ွင္ ၁က်င္းပါ။၅ဝဆိုက်င္းဝက္၊၂၅ သည္ က်င္းတစ္မတ္ စသျဖင့္ ရွိသည္။
ကုဗက်င္းသည္ ၉လက္မႏွင့္ အထက္အုတ္စီျခင္းတို႔ ကြန္ကရစ္ေလာင္းျခင္းတို႔ ေျမႀကီးတူးျခင္း တို႔တြင္ အမ်ားဆံုး သံုးေၾကာင္း သိရသည္။
ရွိသမွ် အလ်ားအနံအျမင့္ မ်ား လိုက္ေျမႇာက္ လွ်င္ ကုဗက်င္း ရပါၿပီ။ေျမႀကီး ၁က်င္းလွ်င္ ၁ဝေပ ပတ္လည္ ၁ေပအနက္ ရွိရပါမည္။
-1:3:6 အခ်ဳိး
ကြန္ကရစ္ ဘိလပ္ေျမ ၁၃ အိတ္ခန္ ့သဲက်င္းဝက္ ေက်ာက္ ၁ က်င္း
- 1:2:4 အခ်ဳိး
ကြန္ကရစ္ ဘိလပ္ေျမ ၁၈ အိတ္ေက်ာ္ခန္ ့သဲက်င္းဝက္ ေက်ာက္ ၁ က်င္း
- 1: 1-1/2 အခ်ဳိး
ကြန္ကရစ္ ဘိလပ္ေျမ ၂၅ အိတ္ခန္ ့သဲက်င္းဝက္ ေက်ာက္၁ က်င္း
- အုတ္ဖိနပ္ေတြမွာ အသံုးမ်ားတဲ့ ၉ လက္မအထက္ အုတ္စီျခင္း
ကုဗတစ္က်င္းဆို ၁၃၅၀ လံုး၊ဘိလပ္ေျမကေတာ့ သံုးတဲ့အခ်ဳိးမွာမူတည္ပါတယ္။
- အမ်ားသံုးတဲ့ 1:4 အခ်ဳိးဆို
ဘိလပ္ေျမ ၆ အိတ္နီးပါး၊ သဲ .၂၈ က်င္းတစ္မတ္ သာသာေလာက္။
Square
စကြဲယားက်င္း အလ်ားႏွင့္ အနံ သာေျမႇာက္ ၁ဝဝ ရလွ်င္ ၁က်င္း။၄လက္မ ခဲြအုတ္စီျခင္း၊ေဆးသုတ္ျခင္းႏွင့္ အမိုးမိုးျခင္း၊ေၾကြျပားကပ္ျခင္းတို႔တြင္ သံုးသည္။နံရံမ်ားတြင္ အသံုးမ်ားေသာ ၄ ဒႆမ ၅ လက္မ အုတ္စီျခင္းမွာအုတ္ ၅၅ဝလံုး၊1:4 အခ်ိဳး ဘိလပ္ေျမ ၃အိတ္နီးပါး သဲ .၁၁က်င္း ျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။
Credit: Open Engineering For Myanmar
